Według danych Greckiego Towarzystwa Speleologicznego na Krecie znajduje się ponad 3000 jaskiń, z których duża część ma wielką wartość naukową i jest przedmiotem zainteresowania archeologicznego, paleontologicznego oraz historycznego. Spośród tej ogromnej liczby jaskiń jednak tylko nieliczne są udostępnione do zwiedzania. Jaskinia Sfendoni należy właśnie do grupy, którą mogą oglądać turyści. Jest to jednocześnie największa na Krecie jaskinia, która została udostępniona do zwiedzania.
Dojście do jaskini
Jaskinia Sfendoni ukształtowana została przez naturę na południowych stokach wzgórza Chalepa na wysokości 630 metrów n.p.m. i należy do Parku Narodowego Psiloritis. Znajduje się w odległości około jednego kilometra na północny wschód od miejscowości Zoniana i 43 km od Heraklionu, stolicy Krety, zaś od Rethymno dzieli ją 52 kilometry.
Sfendoni to jedna z najważniejszych i zarazem najpiękniejszych jaskiń Grecji oraz najbogatsza na Krecie pod względem naturalnej dekoracji. Aby chronić jej naturalne piękno oraz unikalność fauny objęto ją ochroną UNESCO. O tym, że stworzenie takiej ochrony było potrzebne świadczy choćby to, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu miejscowi mieszkańcy potrafili wycinać stalaktyty i stalagmity ignorując wartość jaskini.
Jaskinia znana jest pod trzema nazwami. Nazwa Zoniana zaczerpnięta została od pobliskiej miejscowości. Określenie Sfendoni ma natomiast inną genezę i pochodzi od partyzanckiego bojownika imieniem Sfendonis, który kiedyś podobno ukrywał się w tej jaskini.
Ostatniej nazwy Dziura Sfendoni (Σφεντώνη η Τρύπα) używali miejscowi, ponieważ otwór wejściowy do jaskini był kiedyś dosłownie dziurą o rozmiarach jednego metra kwadratowego.
Jaskinia ma 145 metrów długości i zajmuje powierzchnię 3000 metrów kwadratowych. Zwiedzającym udostępniono ścieżkę o długości około 270 metrów, która poprowadzona została przez około dwóch trzecich powierzchni jaskini. Trasa jest dobrze przygotowana, a turyści spacerują po podestach zabezpieczonych linami z obu stronach.
Zwiedzający jaskinię poruszają się po podestach
Jaskinię tworzą następujące po sobie komnaty z bogatą dekoracją stalaktytową i stalagmitową. Komnaty te mają swoje nazwy nadane przez Annę Petrocheilou, najsłynniejszego greckiego speleologa: Sala Harmonii, Sanktuarium Wróżek, Kaplica, Pałac, Partenon, Panorama, Diecezja, Zaginionego Dziecka. Wielkości poszczególnych komór są różne, na ogół mają około 18-20 metrów długości, 9-12 szerokości i około 3-4 metry wysokości. Jedna z jaskiń o nazwie Partenon wyróżnia się jednak rozmiarami, które wynoszą około 30 x 30 m. Wypełniają ją stalaktyty i stalagmity sięgające wysokości 6 metrów.
Schemat Jaskini Sfendoni
Podczas zwiedzania jaskini na pewno zwrócicie uwagę na to, że ściany są ciekawe podświetlone na rozmaite jaskrawe kolory tworząc nieco psychodeliczny klimat. W kilku miejscach znajdują się zbiorniki wodne. Można także obejrzeć tak zwane „perły jaskiniowe”. To rodzaj nacieków utworzonych z węglanu wapnia, które przypominają perły. Niektóre formacje skalne zawierające kryształy węglany wapnia mienią się w świetle reflektorów tak, jakby były posypane brokatem. Mimo, że podczas zwiedzania w grupie ciężko jest o ciszę, być może uda się usłyszeć jak krople spadają do wody. Warto zatrzymać się by poczuć niezwykłą atmosferę tej swoistej naturalnej architektury.
Jak mówią Francuzi:
Jaskinia to królestwo ciszy i samotności,
w którym człowiek nie boi się samotności,
twarzą w twarz.
Z uwagi na to, że wejście do jaskini jest zamykane szczelnymi drzwiami, temperatura panująca wewnątrz jest stała i wynosi 16-17 stopni Celsjusza. Latem wycieczka w to miejsce jest chwilą odpoczynku od upałów panujących na zewnątrz. Zachowanie stałej temperatury i wilgotności jest konieczne do tego, aby unikalne organizmy zamieszkujące Sfendoni mogły przetrwać. To właśnie z ich powodu niedozwolone jest wykonywanie zdjęć z lampą błyskową.
Od czasów paleolitu jaskinie wykorzystywane były nie tylko jako miejsca kultu, a także jako schronienie. To Minojczycy zapoczątkowali zwyczaj oddawania czci swoim bogom w małych kapliczkach pałacowych i domowych oraz tych zbudowanych na szczytach górskich, a także w świętych jaskiniach. W bardziej współczesnych czasach jaskinie od dawna służyły miejscowym jako schronienie w czasach, gdy Kreta znajdowała się pod okupacją obcych państw.
Nie inaczej było ze Sfendoni. Jak dowiodły prace archeologiczne prowadzone na jej terenie w 1987 roku przez E. Gavrilakisa, jaskinia ta była zamieszkana w czasie wczesnego okresu minojskiego (3500-2300/2150 p.n.e.), a także w późnym okresie rzymskim. Znaleziono tu pozostałości 95 kości różnych zwierząt (jagniąt, kóz, świń, saren) oraz kamiennych narzędzi z okresu neolitu i późniejszych.
Obecnie jaskinia jest zamieszkana przez małe zwierzęta takie jak myszy, szczury, bezkręgowce jaskiniowe oraz około 400 nietoperzy należących do trzech gatunków. Około 20 gatunków zamieszkujących tę jaskinie to zwierzęta endemiczne, czyli występujące tylko w tej jaskini. Najważniejsze z nich to równonogi, pseudoskorpiony, dwuparce i ślimaki, które tworzą tu małe populacje i stanowią charakterystyczną biospołeczność. Jednym z ciekawszych żyjątek jest endemiczny równonóg Graeconiscus guanophilus, występujący jedynie w jaskini Sfendoni. Pozostałe bezkręgowce trudno raczej zauważyć podczas zwykłego zwiedzania jaskini, bo są małe i na ogół bezbarwne. Brak światła wewnątrz jaskini sprawił, że są one także ślepe. Żaden z nich nie przeżyłby w warunkach atmosferycznych panujących poza jaskinią.
Oryginalnie podświetlone wnętrze jaskini Sfendoni
Wokół jaskini narosło kilka legend. Co charakterystyczne są one powiązane z jedną postacią. Jako że w każdej legendzie jest podobno ziarnko prawdy to kto wie…
Jak wspomnieliśmy wyżej jedna ze stosowanych nazw jaskini pochodzi od kreteńskiego partyzanta Sfendonisa. Pochodził on ze Sfakii, czyli południowego górzystego i dzikiego regionu Krety słynącego z twardych i bardzo wojowniczych ludzi. Sfendonis uciekając przed Turkami okupującymi wyspę, schronił się właśnie w tej jaskini. Pewnego dnia, gdy siedział w wejściu jaskini i gotował mięso, zobaczył go młody człowiek, który podszedł do Sfendonisa i poprosił go o kawałek mięsa. Sfendonis ze strachu albo złości, że człowiek ten może go wydać, kopnął go tak mocno swoim stivania, czyli tradycyjnym kreteńskim butem, że zabił nieszczęśnika.
Była sobie kiedyś piękna wróżka, która ukrywała się w jaskini i wychodziła o określonej porze dnia, aby napić się wody przy sąsiednim źródle. Pasterz widział wróżkę wiele razy, ale gdy raz próbował się do niej zbliżyć, wróżka umknęła i schowała się w jaskini. Kierowany żądzą i ciekawością pasterz czekał przed jaskinią, aż wróżka ponownie wyjdzie. Kiedy w końcu pojawiła się, rzucił w nią kamieniem, używając pasa z tkaniny. Ranna wróżka zdołała schronić się ponownie w jaskini, ale uciekając przed wejściem do jaskini upuściła zakrwawioną chusteczkę, którą znalazł ją pasterz.
Istnieje też druga nieco inna wersja tej legendy. Według niej pasterz zbliżył się do zranionej wróżki i oczarowany jej urodą próbował ją pocałować. Wróżka jednak odepchnęła go i obiecała dać mu specjalną rolkę jedwabiu, jeśli jej nie skrzywdzi. Dzięki tej rolce rodzina pasterza mogła by w nieskończoność prząść jedwab. Mimo tak kuszącej propozycji pasterz nie mógł się powstrzymać przed pocałowaniem wróżki mimo jej wyraźnego sprzeciwu. Aby ukarać natarczywego mężczyznę wróżka nałożyła na niego i całą jego rodzinę „przekleństwo drżących rąk”.
Inna historia związana jest ze szkieletem małego dziecka odnalezionego w ostatniej najbardziej wysuniętej na północ komnacie jaskini. Szkielet ten w całości pokrywał kredowy materiał co wskazuje, że znajdował się on w jaskini przez wiele stuleci. Prawdopodobnie jakieś dziecko weszło do jaskini i nie potrafiło już z niej wyjść. Wielu okolicznych mieszkańców uważa jednak, że jest to szkielet chłopca zabitego butem Sfendonisa.
Zwiedzanie jaskini jest możliwe tylko w obecności wykwalifikowanego przewodnika, który jest mieszkańcem wioski Zoniana. Nic w tym dziwnego bo to mieszkańcy tej pobliskiej wioski, dorastali w sąsiedztwie jaskini, zanim jeszcze dopuszczono ją do ruchu turystycznego. Przewodnik mówi w języku greckim i angielskim, możliwy tez jest niemiecki i rosyjski (w zależności od grupy). Samodzielne zwiedzanie nie jest dopuszczalne ze względu zarówno na bezpieczeństwo zwiedzających, jak i ochronę jaskini. Bilety można nabyć w kiosku przy parkingu. W niewielkiej kawiarence trzeba poczekać aż zbierze się grupa. W sezonie letnim trwa to na ogół 20-40 minut, zależy jak dawno weszła do jaskini poprzednia grupa. Bilet w 2019 roku kosztował 5 € dla gości indywidualnych. Dla grup zorganizowanych bilet wstępu kosztuje 4 €. W budynku znajduje się też tawerna oraz sklep z pamiątkami.
W środku jaskini wolno robić zdjęcia, ale jak już wyżej wspomnieliśmy, bez użycia lampy błyskowej.
W zależności od wielkości grupy wycieczka zajmuje 35-40 minut. Podczas niej są regularne przystanki, więc na wykonanie zdjęć jest sporo czasu. Przewodnik dokładnie opisuje pokazywane zakątki jaskini, na pewno warto go posłuchać.
Godziny wstępu do jaskini zależą od pory roku. Między 10 kwietnia a 31 października jaskinię można zwiedzać w godzinach: 10:30-17:00. Od 1 listopada do 9 kwietnia w godzinach: 10:30-14:30.
↤ kliknij odpowiednią część wyspy aby zmienić dolną mapę
Knossos to jeden ze sztandarowych zabytków odwiedzanych przez turystów, jest to też najpopularniejsze miejsce, do którego udają się zorganizowane wycieczki.
Heraklion (Iraklion) to największe miasto Krety. Z liczbą prawie 140 tysięcy mieszkańców jest on czwartym co do wielkości greckim miastem.
Dziesiątki warsztatów rzemieślniczych położonych w tej niewielkiej górskiej wiosce powodują, że Margarites jest jednym z czterech głównych ośrodków, w których wytwarzana jest tradycyjna kreteńska ceramika.
Międzynarodowe lotnisko im. Nikosa Kazantzakisa w Heraklionie w chwili obecnej jest największym lotniskiem na Krecie.
Data powstania klasztoru Moni Arkadiou (Arkadi) nie jest dokładnie znana. Wedle tradycji nazwa tego kościoła nawiązuje do imienia Cesarza Arkadiusza, który podobno miał być jego fundatorem.
Rethymnon z około 40 tys. mieszkańców to trzecie co do wielkości miasto Krety. Miejsce to zostało zaludnione już w okresie minojskim. Dawniej miasto było ważnym ośrodkiem handlowym.
Thrapsano to niewielka miejscowość zamieszkała przez nieco ponad 2,5 tysiąca osób, z których zdecydowana większość do niedawna utrzymywała się wykonując zawód garncarza.
Skinaria to mała plaża położona wzdłuż niewielkiej zatoki, której ujście z obu stron zakończone jest skalnym wybrzeżem. To wciąż mało znane miejsce pomijane przez masową turystykę
Według mitologii greckiej w jaskini Ida ukrywał się (a może też i urodził) Zeus. Właśnie ten mit jest największym atutem tej jaskini, która nie jest tak ciekawa i piękna jak jaskinia Dikte.
Tripiti to niewielka plaża pokryta mieszanką szarego piachu, żwiru i kamieni. Mimo tego, że plaża jest mało zorganizowana i sprawia wygląd półdzikiej, to działa tu jedna niewielka tawerna.
Tripiti to niewielka plaża pokryta mieszanką szarego piachu, żwiru i kamieni. Mimo tego, że plaża jest mało zorganizowana i sprawia wygląd półdzikiej, to działa tu jedna niewielka tawerna.
Plakias to doskonałe miejsce dla osób, które lubią spędzać czas na pieszych wędrówkach. W rejonie miasteczka oraz przyległej okolicy wytyczonych jest kilka pieszych szlaków, którymi możecie dojść do ciekawych plaż.
Obecnie dolny klasztor wciąż nie jest udostępniany dla zwiedzających oraz nie jest wykorzystywany przez mnichów. Zabudowania górnego klasztoru przeszły częściową renowację i stanowią główną siedzibę klasztoru Preveli.
Wąwóz Kourtaliotiko znany również jako wąwóz Asomatos, to bodaj jedna z najbardziej spektakularnych atrakcji przyrodniczych dostępnych w środkowej części Krety.
Agia Triada to nieduże minojskie stanowisko archeologiczne na południu Krety, znajdujące się w pobliżu Timpaki położone na zachodnim zboczu wzgórza około 40 metrów nad poziomem morza.
Około 60 kilometrów na południowy zachód od stolicy Krety - Heraklionu znajdują się ruiny drugiego co do wielkości starożytnego pałacu - Fajstos.
Obecnie jaskinia Melidoni (oryginalnie zwana Gerontospilios) jest kojarzona głównie z tragicznymi wydarzeniami, jakie rozegrały się w tym miejscu w 1824 roku.
Twierdza ta jest doskonałym przykładem wielokulturowości Krety. Znajdująca się dziś w greckich rękach, została zbudowana przez Wenecjan, ale określana jest nazwą zaczerpniętą z języka tureckiego.
Jest to jedno z najważniejszych i największych muzeów w Grecji i jedno z najważniejszych w Europie.
Tylissos to jedno z niewielu miejsc na Krecie, które zachowało swoją nazwę od czasów starożytnych.
Plaża w Damnoni jest położona po sąsiedzku z Plakias - popularną turystyczną miejscowością
Agios Pavlos to niewielka miejscowość położona na południowym wybrzeżu Krety niedaleko miejscowości Saktouria.
Triopetra znajduje się u podnóża góry Siderotas około 52 km na południe od Rethymno.
gia Galini (Αγία Γαλήνη) jest jednym z najpopularniejszych nadmorskich kurortów na południowym wybrzeżu Krety.
Obserwatorium jest ulokowane na szczycie góry Skinakas na wysokości 1750m. Pomysł na jego wybudowanie narodził się w 1984 roku.
Późnominojskie cmentarzysko w Armeni położone jest na obrzeżach tej miejscowości, znajdującej się niespełna 10 km na południe od centrum Rethymno.
Muzeum to prezentuje dramatyczną historię Krety napisaną na przestrzeni ostatnich kilkuset lat.
Współczesna osada znana pod nazwą Argyroupolis została wybudowana na miejscu starożytnego miasta Lappa (zwanego także Lambi)
Lentas to dobry pomysł dla tych, którzy chcą uciec od miejscowości przesiąkniętych przemysłową turystyką.
Ten starożytny kamieniołom składający się z dwóch części przez współczesnych zwany jest Λαβυρινθάκι oraz Λαβύρινθος.
Jeśli ktoś z Was szuka dobrej restauracji w pobliżu Matali i Kalamaki, to chcielibyśmy zarekomendować estiatório Chrisopigi.
Gortyna uważana jest za jedno z najbardziej rozległych wykopalisk na terenie Grecji.
Psiloritis (Timios Stavros - Święty Krzyż) to szczyt najwyższej góry Krety wznoszący się na wysokość 2456 m n.p.m.
Wąwóz Rouvas to jedno z ciekawszych miejsc znajdujących się w tej części Krety. Ciekawie poprowadzony szlak w doskonały sposób ukazuje zmieniających się wygląd tego wąwozu.
Matala jest jedną z najpopularniejszych miejscowości nie tylko południowego wybrzeża ale i całej Krety. W latach 60-tych i 70-tych ta niewielka rybacka wioska była mekką hippisów.
Klasztor Odigitrias to jeden z najbardziej znanych klasztorów południowej Krety. Niestety pod względem popularności daleko mu do innych kreteńskich monastyrów.
Kali Limenes (czyli Dobre Porty lub Piękne Przystanie) to nadmorska miejscowość położona w górach Asterousia znajdujących się na południowym wybrzeżu Krety.
Oprócz słynnych wielkich pałaców na wyspie w okresie minojskim powstało szereg mniejszych rezydencji. Jednym z ważniejszych przykładów jest Vathipetro odkryte około 5 km na północ od Archanes, na południowo-wschodnim zboczu góry Juchtas w środkowej części Krety.
Podróżując po Krecie nietrudno zwrócić uwagę na to, że większość tamtejszych plaż jest relatywnie małych i krótkich. Szczególny zawód z tego powodu mogą przeżyć osoby przyzwyczajone do naszych krajowych bałtyckich standardów, gdzie piaszczyste wybrzeże ciągnie się kilometrami. Jednak na szczęście nic straconego, gdyż Kreta w swoim bogatym arsenale najróżniejszych plaż może poszczycić się i takimi, które pozwalają na długie spacery wzdłuż wybrzeża. Jedną z nich, szczególnie lubianą przez nas jest plaża Kommos znajdująca się na południu środkowej części wyspy.
Mimo że jaskiń na Krecie jest bez liku, to jednak tylko nieliczne można zwiedzać. Sfendoni jest przy okazji największą jaskinią udostępnioną do zwiedzania. treść pochodzi z: http://www.crete.pl www.CRETE.pl
Stary wenecki port oraz latarnia morska stanowią jeden z najbardziej rozpoznawalnych elementów Rethymno.
Kilometr na północ za miejscowością Zaros, położoną w środkowej części Krety, znajduje się niewielkie sztuczne jeziorko. To właśnie Votomos zwane także Zaros.
Ten starożytny kamieniołom składający się z dwóch części przez współczesnych zwany jest Λαβυρινθάκι oraz Λαβύρινθος. Wedle części naukowców to właśnie tu w nie w Knossos znajdował się mityczny labirynt króla Minosa.
Jaskinia oddalona jest niespełna kilometr od klasztoru Moni Gouvernetou. Dojdziecie do niej korzystając z pieszego szlaku jaki został wytyczony wzdłuż zbocza wąwozu Avlaki. W środkowej części tej jaskini znajduje się duży stalagmit obok którego ulokowany jest niewielki zbiornik na wodę. Stając pod odpowiednim kątem oraz uzbrajając się w dużą dozę wyobraźni można dostrzec w tej kamiennej bryle niedźwiedzia, który dał nazwę dla tego miejsca.
Niespełna 50 km od Chanii między miejscowościami Topolia i Koutsamatados znajduje się interesująca jaskinia znana pod nazwą Agia Sofia oraz Mądrości Bożej (Wisdom of God). Jest ona położona przy głównej drodze łączącej plażę Elafonissi oraz miejscowość Kissamos.
Komentarze
komentarz z
Na Majorce też takie cuda w Costa
komentarz z
Póki co byliśmy tylko w Melidoni. Jeszcze wiele przed nami
komentarz z
Melidoni to bardzo smutne miejsce. Tragedia jaka tam się wydarzyła sprawia że nie da się tak na spokojnie zwiedzać tego miejsca. Sfendoni na szczęście to po prostu piękna jaskinia.
komentarz z
CRETE - Kreta to dobrze. Faktycznie historia robi swoje i przytłacza piekno jaskini, ale warto zobaczyć. Następnym razem zaliczymy tą i będziemy mieć porównanie ♥️
Sfendoni
Czy są wycieczki z Heraklionu? Do jaskinie można dotrzeć tylko samochodem a nie mam. Na stronach greckich biur podróży nie znajduje tej jaskini.
Tak, są takie biura które organizują wycieczki do Sfendoni. Zwiedzanie jaskini jest zazwyczaj połączone ze wizytą w okolicznych wioskach.
Wypełnij poniższy formularz aby dodać komentarz
lub kliknij w poniższy link aby skorzystać z możliwosci komentowania przez facebooka:
https://www.facebook.com/crete.poland/posts/10157656042862551