Ponad 40 km za Sitią, na południe od Palekastro, znajduje się czwarty co do znaczenia i wielkości pałac minojski na Krecie. Ten najpóźniej znaleziony, wybudowany na wschodnim wybrzeżu wyspy pałac znajduje się w miejscowości Káto Zákros. Skaliste góry otaczają ruiny kompleksu pałacowego wraz z pozostałościami kwitnącego niegdyś miasta, wybudowanego na dość trudno dostępnym i mało zamieszkanym terenie. Paradoksalnie Zakros będące kilkanaście wieków temu miastem utrzymującym rozległe kontakty z innymi krajami, był (i w zasadzie jest do dziś) najbardziej odizolowanym ośrodkiem minojskim na wyspie.
Umiejscowienie tego pałacu na uboczu Krety powoduje, że dziś jest on najrzadziej odwiedzanym przez turystów pałacem minojskim, mimo że jest najpiękniej położony. Malownicze górskie drogi oraz duża odległość od popularnych kurortów turystycznych zlokalizowanych wzdłuż północnego wybrzeża, stanowią barierę nie do pokonania dla organizatorów wycieczek turystycznych. Zwiedzanie Zakros nie znajduje się bowiem w ofercie wycieczek fakultatywnych popularnych biur podróży, toteż osobom, które wykupiły wyjazd na Kretę z biura i chcą zwiedzić Zakros pozostaje wypożyczenie auta i samodzielny wypad.
Pierwsze prace archeologiczne w Zakros rozpoczął na przełomie XIX i XX wieku brytyjski archeolog David George Hogarth. Dzięki jego pracy w pobliżu dawnego portu odkryto ruiny 12 budynków, po czym prace wykopaliskowe zostały zaniechane.
Wznowienie badań archeologicznych nastąpiło w 1961 roku. Ekspedycją pokierował tym razem grecki archeolog Nikolaos Platon. Jego praca przyniosła znaczące odkrycia. Odkryto Górne Zakros, w którym znajdują się pozostałości pałacu, odkopano także różne narzędzia rzemieślnicze, gliniane tabliczki z pismem linearnym A. Kilkudziesięcioletnia przerwa w prowadzeniu prac miała też swoje dobre strony. Zastosowano bowiem bardziej nowoczesne i naukowe metody podczas odkopywania pozostałości niż w przypadku pozostałych większych pałaców.
Rytualny ryton odnaleziony w czasie prac wykopaliskowych prowadzonych w 1963 roku.
Ozdobiony charakterystycznymi zdobieniami przedstawiającymi górskie krajobrazy.
Warto podkreślić iż od czasów II Wojny Światowej odkrycie pałacu w Zakros to jedno z najważniejszych odkryć pozostałości kultury minojskiej, a fakt iż prace archeologiczne są prowadzone do chwili obecnej pozwala mieć nadzieję, że inne ciekawe znaleziska także ujrzą światło dzienne.
Pałac został wybudowany około 1900 r. p.n.e. Podobnie jak w przypadku innych ośrodków minojskich na Krecie stare pałace uległy zniszczeniu w wyniku trzęsień ziemi, a na ich miejscu postawiono nowe. Tak też i w Zakros pałac zostaje odbudowany około 1600 r. p.n.e. Jego powierzchnia wynosiła wtedy około 8000 metrów kwadratowych, zaś na terenie pałacu było 150 pokoi (różne źródła podają różne liczby) oraz centralny dziedziniec o wymiarach 30 x 12 metrów. Kwitnące miasto, które dawniej otaczało pałac, nie zostało do dziś wydobyte w całości na powierzchnię. Domy mieszkalne, które odkryto do tej pory często były duże, niektóre z nich mieściły nawet do 30 pokoi a także niewielkie pomieszczenia magazynowe. Ostatecznie około 1450 r. p.n.e. pałac w Zakros podzielił los pozostałych ośrodków minojskich i uległ nagłemu zniszczeniu z niewyjaśnionych do tej pory powodów.
Ryton wykonany z górskiego kryształu
ozdobiony pozłacanym pierścieniem wykonanym z kości słoniowej.
Naczynie to przez wielu archeologów uznawane jest za jedno
z najpiękniejszych znalezisk na Krecie.
Co prawda pałac w Zakros był około pięć razy mniejszy niż Knossos, ale jego specyficzne położenie spowodowało, że stał się centrum administracyjnym, handlowym i religijnym dla całego obszaru. Dobre warunki geograficzne powodowały, że port w Zakros był znacznie lepiej osłonięty od wiatru niż ten w Palekastro położony nieco dalej na północ, przez co był lepiej przystosowany do przyjmowania dużej floty statków handlowych oraz wojskowych.
Dzięki temu miasto to stało się głównym ośrodkiem komunikacyjnym i handlowym utrzymującym kontakty z Bliskim Wschodem, Egiptem, Cyprem.
O intensywnej działalności handlowej pałacu świadczyć może bogactwo materiałów importowanych, które zostało tu odnalezione. Do znalezisk tych należą kość słoniowa, różne metale i kamienie półszlachetne. Poza tym jak się okazało magazyny pałacowe nie były wykorzystywane do przechowywania produktów rolnych w takim stopniu jak w pozostałych pałacach, co świadczy o innym źródle utrzymania. W Zakros składowano przede wszystkim wyroby metalowe, tkaniny oraz ceramikę.
Kość słoniowa odnaleziona na terenie wykopalisk w Zakros - najprawdopodobniej importowana z Egiptu,
w głębi zdjęcia z prawej strony widoczne są miedziane sztaby (każda o wadze około 30kg).
Innym argumentem podtrzymującym tezę iż pałac funkcjonował bardziej jako ośrodek handlowy było umiejscowienie głównego wejścia na teren Zakros. Miasto oraz port były położone na północ od pałacu, więc główne wejście znajdowało się od strony północno-wschodniej.
Ciekawym znaleziskiem jest dziewięć płytkich zbiorników, które prawdopodobnie miały zastosowanie podczas barwienia tkanin oraz cysterny do gromadzenia wody. Jak się okazało jedna z nich miała znaczenie religijne i składano w niej ofiary dla bogów. Archeologom dopisało szczęście i odkryli tej cysternie miskę z całkiem dobrze zachowanymi oliwkami zapewne złożonymi kiedyś w darze. Wilgotne środowisko cystern zakonserwowało miąższ i skórę owoców. Te najstarsze oliwki do czasu rozpoczęcia remontu były wystawiane w Muzeum Archeologicznym w Heraklionie. Miejmy nadzieję, że po zakończeniu prac oliwki ponownie zostaną udostępnione. Znalezione owoce oraz prasa do oliwek wykopana na terenie miasta dowodzą też, że owoce drzewa oliwnego oraz oliwa stanowiły ważny element diety minojczyków. Wśród odkrytych zabudowań miasta zostały odnalezione między innymi prasy wykorzystywane do produkcji wina. Jest wysoce prawdopodobne, iż Zakros specjalizowało się w produkcji wina eksportowanego później na Cyklady.
Oliwki znalezione w jednej z cystern odkrytych w Kato Zakros
(zdjęcie planszy z terenu wykopalisk)
W bezpośrednim sąsiedztwie pałacu znajduje się także wejście do wąwozu o intrygującej nazwie Gorge of the Dead (Dolina Umarłych), którego nazwa wzięła się od grobów minojskich odnalezionych w okolicznych jaskiniach. Jednak zwiedzanie go najlepiej zaplanować na te miesiące, które mają bardziej znośną temperaturę powietrza.
Aby dojechać do Zakros najlepiej wypożyczyć samochód, ponieważ komunikacja publiczna prawie nie istnieje, a wycieczki fakultatywne tu nie przyjeżdżają. Można oczywiście skorzystać z połączeń autobusowych, jednak Zakros nie ma bezpośredniego połączenia choćby z Heraklionem. Jeszcze kilka lat temu autobusy KTEL dojeżdżały z Sita do Zakros raz dziennie w dni powszednie. Obecnie jeśli wierzyć internetowym rozkładom jazdy autobus z Sitia do Zakros jeździ tylko we wtorki o godzinie 6.15 i 14.15. Autobusy powrotne z Zakros do Sitia wyjeżdżają również tylko we wtorki o godzinie 7.15 oraz 15.15.
Wybierając się do Zakros samochodem należy dojechać do Nowej Drogi Narodowej i kierować się najpierw na Sitię, a następnie dalej na wschód aż do Palokastro, gdzie trzeba skręcić w prawo szukając drogowskazów na Zakros. Raczej nie należy planować dojazdu bezpośrednio z Sitia przez Piskokefalo - nam taką opcję stanowczo odradzili tą miejscowi Grecy.
Normalne bilety wstępu na teren wykopalisk kosztują obecnie 6 € od osoby, za bilety ulgowe należy zapłacić 3 €. Planując zwiedzanie najlepiej zarezerwować sobie większą ilość czasu tak aby dotrzeć na miejsce późnym rankiem bądź wczesnym popołudniem, ponieważ oprócz oglądania wykopalisk warto zajrzeć do działających tu znakomitych nadmorskich tawern, które wyspecjalizowały się w znakomitych rybach oraz skorzystać z kąpieli w morzu. Warto wyjechać stąd przed zmrokiem, ponieważ Zakros jest położony na odludnym miejscu, zaś drogi dojazdowe bywają dość wymagające. Można też zaplanować powrót południowym wybrzeżem - warto wtedy dołączyć do planów odwiedziny w Xerokambos. Jednak powrót południowym wybrzeżem zajmuje dużo czasu, gdyż związany jest z jazdą krętymi, górskimi drogami, na których nie da się rozwinąć wyższych prędkości.
↤ kliknij odpowiednią część wyspy aby zmienić dolną mapę
Informacje na temat jednego z bardziej znanych miast turystycznych Krety czyli na temat Malii. Opis atrakcji znajdujeących się w mieście Malia oraz opis specyfiki tej miejscowości.
Kritsa to jedna z największych wsi na Krecie. W miejscowosci tej znajduje się bardzo dużo sklepów z wyrobami lokalnego rzemiosła.
Płaskowyż Lasithi oddalony jest o ok. 70 kilometrów od stolicy Krety - Heraklionu. Średnia wysokość, na jakiej znajduje się teren tego płaskowyżu to 840 m. n.p.m.
Jedną z atrakcji turystycznych chętnie odwiedzaną przez osoby spędzające urlop na Krecie jest jaskinia Dikte (Psychro). Głównymi czynnikami, które przyciągają ludzi do tej groty są bogata i urozmaicona szata naciekowa oraz ścisłe powiązanie z mitologią.
Wśród gajów oliwnych w miejscu zwanym Logari, które oddalone jest o niecały kilometr od wsi Kritsa, znajduje się niewielki bizantyjski kościół Panagia Kera pochodzący z XIII-XIV wieku.
Stalida położona jest bezpośrednio wzdłuż wybrzeża jest jedną z najbardziej znanych turystycznych miejscowości na Krecie, która zdecydowanie ożywia się wraz z nadejściem sezonu turystycznego
Większość osób pokonujących trasę między Agios Nikolaos a Ierapetra na pewno zwróci uwagę na wielkie pęknięcie jakim naznaczona jest góra znajdującą się na wschód od tej drogi. Ten majestatyczny twór geologiczny zwany Ha powstał prawdopodobnie w wyniku trzęsienia ziemi.
Xerokambos to niewielka osada, w której znajdziesz dosłownie kilka tawern, a większość zabudowy stanowią jednopiętrowe i parterowe domy. Dużym atutem tej plaży jest łagodne piaszczyste zejście do morza.
Agios Nikolaos (Άγιος Νικόλαος) to niewielkie miasteczko z niespełna 20 tys. stałych mieszkańców (wg danych statystycznych z 2001 roku). Miejscowość ta jest stolicą nomosu Lasithi.
Choć Elounda do dziś sprawia wrażenie sennego rybackiego miasteczka to jednak pozory nie powinny Was zmylić, gdyż to właśnie ta miejscowość i jej okolica może poszczycić się bodaj największą ilością najlepszych hoteli.
uiny starożytnego miasta LATO można odnaleźć w pobliżu uroczej miejscowości Krista położonej nieopodal Agios Nikolaos.
Uznaje się, że Gournia była zamieszkana w okresie między 3000 p.n.e. a 1200 p.n.e i jest jednym z niewielu miast odkopanych w dużym stopniu.
Zakros to czwarty co do znaczenia i wielkości pałac minojski na Krecie. Ten najpóźniej znaleziony, wybudowany na wschodnim wybrzeżu wyspy pałac znajduje się w miejscowości Káto Zákros.
ierwszy Pałac został wybudowany około 1900 roku p.n.e. w miejscu gdzie znajdowała się całkiem okazała osada, której pozostałości zostały później przekształcone w środkową część miasta.
Moni Toplou (Μονή Τοπλού) zwany także jako The Great Monastery jest jednym z najpiękniejszych i najważniejszych klasztorów na Krecie.
Mochlos to niewielka miejscowość położona mniej więcej w połowie drogi między Agios Nikolaos a Sitią.
O Vai zrobiło się głośno, gdy w latach 70-tych na tle palmowego gaju nakręcono reklamę kokosowych batoników Bounty.
Ta niepozorna niewielka wyspa znajdująca się około 5 km od centrum miejscowości Elounda to jedna z największych turystycznych atrakcji na Krecie.
Gdy na cypel znajdujący się obok Sitii wkraczał ciężki sprzęt nikt nie spodziewał się, że teren ten kryje w sobie ruiny helleńskiego miasta.
Obfitość wody oraz cienia sprawiają, że nawet w szczycie sezonu turystycznego miejsce to jest pełne bujnej roślinności.
Na szczycie stożkowatego wzgórza zwanego Souvloto Mouri odkryto pozostałości niezwykłej budowli o wyjątkowym owalnym kształcie.
Ruiny starożytnego miasta Itanos zlokalizowane są na wschodnim krańcu Krety, niespełna 3 kilometry na północ od słynnej palmowej plaży Vai. Mimo że przy samym Itanos także znajdują się fajne plaże, to w przeciwieństwie do swojej znanej sąsiadki miejsce to nie przyciąga tłumów. Trafiają tu albo przypadkowi zabłąkani turyści, albo miłośnicy wykopalisk.
Nieco ponad 2 km od Palekastro obok plaży Chiona znajduje się duże stanowisko archeologiczne zwane Roussolakos
Ierapetra (Ιεράπετρα) to czwarte co do wielkości miasto Krety i zarazem największa miejscowość zlokalizowana w prefekturze Lassithi.
Plaża Diaskari znana również jako Green Beach znajduje się niespełna 3 km od Makry Gialos.
Koufonissi to niewielka wysepka na Morzu Libijskim położona na wyciągnięcie ręki od południowego wybrzeża Krety.
Makry Gialos to jedna z mniej docenianych miejscowości turystycznych na Krecie.
Niespełna 10-tysięczna populacja Sitii czyni to miasto najmniejszym na Krecie. Niektórzy idą nawet o krok dalej i mówią przekornie, że jest to raczej największa wioska Krety.
Dom Napoleona to jedna z niewielu typowo turystycznych atrakcji znajdujących się w Ierapetrze. O tym co mogło wydarzyć się tu latem 1798 roku i ewentualnie ile w tej legendzie jest prawdy piszemy w artykule na poniższej stronie.
Zakros to niewielka miejscowość na wschodnim wybrzeżu Krety, oddalona niespełna 40 km na południowy-wschód od Sitia.
Klasztor Moni Kapsa to jeden z najciekawiej położonych klasztorów na Krecie. Jego masywne zabudowania zostały wzniesione na skalistych, szarych zboczach otaczających położony obok wąwóz Pervolakia.
Pachia Ammos nie jest jednak typową zatłoczoną i gwarną miejscowością turystyczną, których nie brakuje na północy Krety.
Nazwa Aptera znaczy ni mniej ni więcej bez skrzydeł i jest bezpośrednim nawiązaniem do owianego legendami pojedynku muzycznego, na który Muzy zostały wyzwane przez Syreny, będące wówczas pół-kobietami, pół-ptakami. Nie miały one na swoim terytorium nikogo, kto byłby dla nich godnym przeciwnikiem w śpiewie i muzyce. Jednak pojedynek z Muzami przegrały, a zdruzgotane wynikiem konkursu zrzuciły swe skrzydła i pióra do zatoki Soudha. Wedle legend dziś możemy je podziwiać, jako wyspy znajdujące się przy ujściu zatoki.
11 kilometrów od miasta Sitia w pobliżu współczesnej wioski Chamaizi znajduje się niewielkie stanowisko archeologiczne. Na szczycie stożkowatego wzgórza zwanego Souvloto Mouri odkryto pozostałości niezwykłej budowli o wyjątkowym owalnym kształcie. Mimo niedużych rozmiarów jest to jedno z najważniejszych odkryć, które pochodzi z okresu środkowo-minojskiego. Jak dotąd jest to jedyny na Krecie owalny budynek pochodzący z tego okresu.
Pierwszy Pałac został wybudowany około 1900 roku p.n.e. w miejscu gdzie znajdowała się całkiem okazała osada, której pozostałości zostały później przekształcone w środkową część miasta. O pałacu tym wiadomo bardzo niewiele chociaż niektóre fragmenty posadzek oraz jego murów zachowały się i napotykano się na nie podczas prac prowadzonych na terenie młodszych budowli. Pałac ten przetrwał do 1700 r. p.n.e. kiedy to został zniszczony, a na jego miejscu wybudowano Drugi Pałac pod wieloma względami podobny do pierwszego. To właśnie jego ruiny można dziś podziwiać, jego kres położył rok 1450 p.n.e., kiedy to wszystkie ośrodki minojskie na Krecie zostały zniszczone.
Komentarze
komentarz z
a jaka piękna droga do Zakros, polecam tym, którzy nie byli :)
komentarz z
Tak, drogi w tym rejonie są wyjątkowo piękne.
komentarz z
dzieki,wybieramy sie za 2 tygodnie,tylko wschod,baza w Ierapetra.
komentarz z
Krzysztof Siewierski
Tam można się naprawdę zresetować
komentarz z
Krzysztof Siewierski To dobra miejscówka aby dojechać do Kato Zakros, przy okazji jeśli pogoda pozwoli polecamy przejście Wąwozu Umarłych, do którego wejście jest za pałacem.
komentarz z
Byliśmy w zeszłym roku. Robi wrażenie wielkość tego pałacu. Ale zwiedzanie go w godzinach przedpołudniowych, w pełnym słońcu wymaga sporo samozaparcia, dobrego nakrycia głowy i dużej ilości wody do picia. Byliśmy tam w czerwcu i prócz nas nie było nikogo.
Z jednej strony szkoda, że to miejsce jest tak mało popularne, a z drugiej... Cisza i spokój okolicy urzeka.
komentarz z
Bogna Elias Możliwość zwiedzania takiego miejsca w spokoju, bez tlumu to duża zaleta. Mimo że upał daje w kość.
komentarz z
Nie zgodziłbym się z wypowiedzią o małej gęstości zamieszkania okolicy Kato Zakros. Na 30-to kilometrowym odcinku wschodniego wybrzeża Kreta znajdowały się cztery duże i bardzo duże miasta: od północy Itanos, Russolakos, Kato Zakros oraz Ambelos. Największe z nich, dzisiaj częściiwo leżące na dnie morza, Itanos i Russolakos, zbadane zostały tylko w minimalnym stopniu.
komentarz z
Dariusz Brzozowski Itanos i Russolakos były na północy, w kilometrach niby niedużo na dzisiejsze czasy (30-40km). Ale kilka tysięcy lat temu nie było łatwo przedostać się do innych rejonów wyspy lądem. A same miasta wówczas stanowiły przeważnie zamknięte enklawy.
komentarz z
To, że nie ma dużo ludzi , to jego zaleta. Generalnie to zaleta całego Kato Zakros i okolic
komentarz z
Podobno z tego m.in powodu lokalne władze obawiajac się "zadeptania" zakazały tworzenia kampingów. Tak mówiła nam osoba z Kato Zakros.
komentarz z
Ania Łojko też nam o tym opowiadano
komentarz z
Kiedyś ponoć tak tu było
Wypełnij poniższy formularz aby dodać komentarz
lub kliknij w poniższy link aby skorzystać z możliwosci komentowania przez facebooka:
https://www.facebook.com/crete.poland/posts/10152710393987551,912938097547122