Klasztor Moni Kapsa (Μονή Καψά) to jeden z najciekawiej położonych klasztorów na Krecie. Jego masywne zabudowania zostały wzniesione na skalistych, szarych zboczach otaczających położony obok wąwóz Pervolakia. Z daleka wygląda jakby klasztorne budowle dosłownie wyrastały ze stromych skał. Najciekawszy widok na klasztor rozpościera się od strony morza. Jeśli będziecie płynąć na położoną nieopodal wyspę Koufonissi, będziecie mieli okazję do spojrzenia na Moni Kapsa z pokładu statku.
Pełna nazwa klasztoru brzmi Agios Ioannis Kapsa (Święty Jan Kapsa - Ἁγίου Ἰωάννου Καψᾶ). Formalnie podlega on klasztorowi Toplou znajdującemu się w pobliżu plaży Vai i miasta Sitia.
Klasztor ten położony jest około 9 km na wschód od Makry Gialos oraz niespełna 35 km od Ierapetra, obok miejscowości Goudouras na południowym wybrzeżu Krety tuż przy wylocie malowniczego wąwozu Pervolakia. Jeśli spędzacie wakacje w tym rejonie Krety to na pewno warto do niego zajrzeć. Z góry odradzamy jednak przyjeżdżanie tu z bardziej odległych miejscowości turystycznych.
Klasztor Moni Kapsa został założony przez pustelników na cześć Jana Chrzciciela. Nie ma pełnej zgodności co do daty jego powstania. Jedne źródła wskazują XV wiek jako początek działalności, inne mówią o XIV bądź nawet XIII stuleciu.
Dość szybko bo w 1471 roku klasztor został napadnięty i częściowo zniszczony przez tureckich piratów. Po tych wydarzeniach został opuszczony na wiele lat i popadał w ruinę. Do czasu ponownej reaktywacji klasztoru cały teren przechodził z rąk do rąk.
W XV wieku w sąsiadujący z klasztorem rejon powrócili mieszkańcy, a wśród nich jeden zwany Giovanni Capsas (stąd nazwa klasztoru: Kapsa), jednak sam klasztor nadal był zrujnowany, W dobrym stanie był tylko mały kościółek zbudowany na skale.
Dzieło odbudowy zostało rozpoczęte dopiero w 1841 roku, więc po 400 latach porzucenia, przez mnicha Josepha Gerontoyiannisa. Po jego śmierci w 1874 roku dzieło odbudowy kontynuował jego wnuk. Pewnie fakt posiadania wnuka przez mnicha Was zdziwił, trzeba jednak pamiętać, że mnich nie zawsze był mnichem. Historię Josepha Gerontoyiannisa przedstawiamy poniżej.
Podążając we wskazanym kierunku traficie do jaskini Gerontoyiannisa
W czasie II wojny światowej, tak jak w przypadku wielu innych kreteńskch klasztorów, od 1941 roku Kapsa był ośrodkiem oporu wobec niemieckich sił okupacyjnych. Greccy i brytyjscy działacze oporu schronili się tu, aby uniknąć ewakuacji do Egiptu przez brytyjskie okręty podwodne. Opatem w tym czasie był Hilarion Syntychakis , który w listopadzie 1943 r na rozkaz Niemców został zmuszony do opuszczenia klasztoru wraz z innymi mnichami. Duchowni wrócili do Moni Kapsa w 1945 roku, gdy Niemcy opuścili już Kretę.
Jedną z najważniejszych postaci klasztoru Kapsas był święty Ioannis Vitsentzos zwany później też jako Gerontoyiannis, który przyszedł na świat w 1799 roku w zniszczonej kaplicy klasztoru Kapsa. Tak niecodzienne miejsce narodzin zawdzięcza on swoim rodzicom Emmanuelowi i Zambii Vintsentzos, którzy mieszkali w pobliskiej wiosce Lithines. Wedle jednej z wersji udali się oni do kaplicy Kapsa, aby oddać cześć św. Janowi Chrzcicielowi, natomiast inne źródła podają, że rodzice Ioannisa schronili się tu przed tureckim najazdem. W tej samej kaplicy kilka lat później Ioannis przyjął chrzest.
Ponieważ podczas okupacji tureckiej nie mogły funkcjonować żadne szkoły, młody Ioannis pobierał nauki od duchownych. Dzięki temu miał rozległą wiedzę z zakresu religii prawosławnej, został także asystentem kantora.
Dorastając, poza pobieraniem nauki, jednocześnie zajmował się rodzinnym majątkiem położonym w okolicy Kapsa, uprawiał ziemię i opiekował się stadem owiec. Po osiągnięciu dojrzałości poślubił dziewczynę ze swojej wioski. Kobieta ta była podobno pięknością, na którą zwrócili uwagę Turcy okupujący w tym czasie Kretę. Zdesperowani rodzice aby chronić córkę, chcieli ją nawet ukryć w jaskiniach na południu wyspy. Małżeństwo z Ioannisem miało uchronić Kalliopi przed zainteresowaniem tureckich żołnierzy. Ślub Ioannisa i Kalliopi odbył się w tej samej zrujnowanej kaplicy św. Jana Chrzciciela w klasztorze Kapsa, w której Ioannisem przyszedł na świat. Nazwisko Gerontoyiannis zostało im przypisane przez rodzinę żony.
Młode małżeństwo żyło szczęśliwie w rodzinnej wiosce Lithines, wychowując czwórkę dzieci i ciesząc się szacunkiem bliźnich z powodu gościnności, hojności i działań filantropijnych.
Niektóre źródła opisujące życie Gerontoyiannisa podają, że w wielkanocny piątek 1841 roku 42-letni Ioannis zapadł w głęboki sen, z którego bliscy nie mogli go wybudzić. Po 43 godzinach, gdy w końcu obudził się, zastał przy swoim łóżku zgromadzoną rodzinę i przyjaciół. Opowiedział im o tym jak podczas snu został zabrany do nieba, gdzie miał zobaczyć i usłyszeć cudowne rzeczy, których nie da się wyrazić słowami. Wśród zgromadzonych ludzi znajdowała się także sparaliżowana staruszka, która po słowach Ioannisa wyciągnęła rękę. Zdarzenie to zostało uznane za cud, który zapoczątkował sławę Gerontoyiannisa. On sam zaś uznał te wydarzenia za znak od Boga i w 1844 roku postanowił opuścić wioskę oraz swoją rodzinę i poświęcić całkowicie swoje życie Bogu.
Jaskinia, w której mieszkał Gerontoyiannis
Co ciekawe część źródeł przedstawia Ioannisa w zdecydowanie odmienny sposób. Opisują go jako awanturniczego, twardego i upartego człowieka, który miał na pieńku z tureckimi władzami. Posądzano go nawet o podburzanie do rewolucji za co miano go wtrącić do więzienia. Wedle tych źródeł inne wydarzenie spowodowało przełom w życiu późniejszego świętego. Gdy pewnej niedzieli razem z żoną Kaliope wyruszyli do sąsiednich wiosek Chandras i Armeni sprzedawać drewno i kupować wino, w domu Ioannisa miał miejsce śmiertelny wypadek. Podczas nieobecności rodziców wybuchł pożar, w którym spłonęła jedna z córek. Gerontoyiannis uznał ten tragiczny wypadek z boską karę za swoje grzeszne życie i podejmowanie pracy w tę niedzielę. To wydarzenie miało spowodować przełom w życiu Gerontoyiannisa, który postanowił poświęcić się służbie Bogu.
Nie wiemy niestety, który z tych wersji życiorysu jest bliższy prawdy. Wraz z ilością źródeł, które zgłębialiśmy na temat tej postaci, pojawiało się coraz więcej rozbieżności oraz rozmaitych pobocznych historii.
Pewna jest natomiast dalsza część jego historii. Gerontoyiannis po wyświęceniu na mnicha przyjął imię Józefa. Jako miejsce swojego pobytu, w którym w odosobnieniu miał praktykować wstrzemięźliwość i pokutę, wybrał zrujnowany klasztor, gdzie przyszedł na świat, przyjął chrzest i ożenił się.
Świeżo upieczony mnich zamieszkał w jaskini poświęconej św. Janowi Chrzcicielowi znajdującej się na stromym zboczu wąwozu Pervolakia, położonej sto metrów od klasztoru. Mieszkał tam przez 17 lat poświęcając te lata ascezie, później zaś rozpoczął ciężką pracę nad odbudową klasztornych cel, a także samą reaktywacją kościoła.
Powiada się, również że mnich Józef miewał boskie wizje, chodził po morzu do położonej niedaleko wysepki Kouffonissi oraz uzdrawiał chorych. Podobnie jak w każdej legendzie być może i w tych opowieściach także tkwi ziarenko prawdy. Najpewniejsze jest to, że dzięki swojej działalności zdobył sławę, a klasztor Kapsa stał się słynnym na całej Krecie celem pielgrzymek. Ludzie przychodzili tu po błogosławieństwo, porady oraz po uzdrowienie. Sława przyciągnęła tu także innych ascetów, którzy pozostając w Kapsa stworzyli wspólnotę monastyczną i włączyli się w prace budowlane. Dzięki nim powstały nowe zabudowania klasztoru. Wśród ludzi, którzy przybywali tu, znalazł się także lokalny właściciel ziemski, Chatzi Nikolaos Zafiris, który przekazał Gerontoyiannisowi ziemię, aby ten kontynuował bez przeszkód dzieło odnawiania klasztoru Kapsa.
W 1861 roku została zbudowana druga nawa klasztoru poświęcona Świętej Trójcy. W 1863 roku, zaledwie dwa lata później, klasztor został przywrócony do chwały. Fakt, że zostało to zrobione tak szybko i nie kosztowało żadnych pieniędzy, również uznano za cud.
Jak podają niektóre źródła ze względu na swoje dotychczasowe dokonania oraz cnotliwe życie Gerontoyiannis otrzymał zaproszenie od głowy zrujnowanego klasztoru Agia Sophia położonego nieopodal między wioskami Armenous i Chandras. Przez okres 5 lat (1866-1870) miał on zajmować się odbudową tego klasztoru.
W 1870 roku powrócił do swojej pustelni nad Kapsa, gdzie zmarł 4 lata później 6 sierpnia 1874 roku w wieku 75 lat. 7 maja 1982 roku po wielogodzinnych nabożeństwach i całonocnym czuwaniu nastąpiło przeniesienie relikwii św. Józefa Gerontogiannisa. Zostały one umieszczone w srebrnym rekliwiarzu i złożone w klasztorze Kapsa. W 2004 roku Gerontoyiannis został oficjalnie wpisany na listę świętych kościoła prawosławnego.
Pracę Gerontoyiannisa kontynuował wnuk Józef Gerontakis, który w 1866 r. został archimandrytą (opiekunem) klasztoru. Podtrzymał on rozbudowę klasztoru, doprowadził do niego wodę i uprawiał okoliczne ziemie.
Współcześni wierni mieszkający w tych okolicach są bardzo dumni z faktu, iż z ich rejonu pochodzi tak wybitna postać kościoła. Stał się on wzorem zarówno życia w celibacie, jak i małżeńskiego. Święto ku jego czci obchodzone jest 7 sierpnia. Drugie ważne święto obchodzone jest 29 sierpnia. Święto Ścięcia Jana Chrzciciela przyciąga wielkie tłumy wiernych, którzy przyjeżdżają tu nawet z odległych miejscowości Później wszyscy uczestniczą w wielkim festiwalu.
Klasztor Kapsa można zwiedzać nieodpłatnie codziennie w godzinach 06.30-12.30 i 15.30-19.00. Warto mieć na uwadze to, że mieszkający tu obecnie mnisi bardzo restrykcyjnie przestrzegają tych godzin i sami niestety nie należą do najprzyjemniejszych. Równie surowe jak mnisi są zasady dotyczące odpowiedniego stroju, w którym dopuszczalne jest zwiedzanie terenu. Jeśli będziecie chcieli zobaczyć to miejsce miejcie te restrykcje na uwadze.
Budynki klasztorne położone są na czterech poziomach i obejmują cele mnichów, piekarnię, magazyny i duży zbiornik na deszczówkę.
Niestety turyści prawdopodobnie nie mogą zwiedzać zabudowań klasztornych. Gdy my tu byliśmy wszystko było zamknięte. Szkoda bo na terenie kościoła znajduje się misternie rzeźbiony ikonostas oraz relikwie świętych: Jana Chrzciciela, Josepha Gerontogiannisa, Wielkiego Bazylego, świętego Pantaleona oraz kawałek Świętego Krzyża.
Po obejrzeniu dziedzińca oraz holu ozdobionego mozaikami z kamyków poszliśmy do jaskini, w której mieszkał Gerontoyiannis. Ścieżka prowadząca do niej zaczyna się na tyłach klasztoru i prowadzi około 100 m w górę. Z kamienistej dróżki rozpościera się malowniczy widok na Morze Libijskie oraz niewielką wysepkę Koufonissi. Przed klasztorem znajduje się kamienista plaża (Paralía Kapsá; Παραλία Καψᾶ), jej niestety nie dostrzeżecie z tego miejsca.
Na liście lokalnych połączeń KTEL nie znaleźliśmy autobusu, który dojechałby tu z pętli w Ierapetra. Najprawdopodobniej zatem można tu dojechać wyłącznie własnym/wypożyczonym środkiem lokomocji lub taksówką. Ewentualnie jeśli spędzacie wakacje w Makry Gialos i lubicie naprawdę długie spacery to można dojść pieszo lub dojechać rowerem (około 18 km w obie strony).
↤ kliknij odpowiednią część wyspy aby zmienić dolną mapę
Informacje na temat jednego z bardziej znanych miast turystycznych Krety czyli na temat Malii. Opis atrakcji znajdujeących się w mieście Malia oraz opis specyfiki tej miejscowości.
Kritsa to jedna z największych wsi na Krecie. W miejscowosci tej znajduje się bardzo dużo sklepów z wyrobami lokalnego rzemiosła.
Płaskowyż Lasithi oddalony jest o ok. 70 kilometrów od stolicy Krety - Heraklionu. Średnia wysokość, na jakiej znajduje się teren tego płaskowyżu to 840 m. n.p.m.
Jedną z atrakcji turystycznych chętnie odwiedzaną przez osoby spędzające urlop na Krecie jest jaskinia Dikte (Psychro). Głównymi czynnikami, które przyciągają ludzi do tej groty są bogata i urozmaicona szata naciekowa oraz ścisłe powiązanie z mitologią.
Wśród gajów oliwnych w miejscu zwanym Logari, które oddalone jest o niecały kilometr od wsi Kritsa, znajduje się niewielki bizantyjski kościół Panagia Kera pochodzący z XIII-XIV wieku.
Stalida położona jest bezpośrednio wzdłuż wybrzeża jest jedną z najbardziej znanych turystycznych miejscowości na Krecie, która zdecydowanie ożywia się wraz z nadejściem sezonu turystycznego
Większość osób pokonujących trasę między Agios Nikolaos a Ierapetra na pewno zwróci uwagę na wielkie pęknięcie jakim naznaczona jest góra znajdującą się na wschód od tej drogi. Ten majestatyczny twór geologiczny zwany Ha powstał prawdopodobnie w wyniku trzęsienia ziemi.
Xerokambos to niewielka osada, w której znajdziesz dosłownie kilka tawern, a większość zabudowy stanowią jednopiętrowe i parterowe domy. Dużym atutem tej plaży jest łagodne piaszczyste zejście do morza.
Agios Nikolaos (Άγιος Νικόλαος) to niewielkie miasteczko z niespełna 20 tys. stałych mieszkańców (wg danych statystycznych z 2001 roku). Miejscowość ta jest stolicą nomosu Lasithi.
Choć Elounda do dziś sprawia wrażenie sennego rybackiego miasteczka to jednak pozory nie powinny Was zmylić, gdyż to właśnie ta miejscowość i jej okolica może poszczycić się bodaj największą ilością najlepszych hoteli.
uiny starożytnego miasta LATO można odnaleźć w pobliżu uroczej miejscowości Krista położonej nieopodal Agios Nikolaos.
Uznaje się, że Gournia była zamieszkana w okresie między 3000 p.n.e. a 1200 p.n.e i jest jednym z niewielu miast odkopanych w dużym stopniu.
Zakros to czwarty co do znaczenia i wielkości pałac minojski na Krecie. Ten najpóźniej znaleziony, wybudowany na wschodnim wybrzeżu wyspy pałac znajduje się w miejscowości Káto Zákros.
ierwszy Pałac został wybudowany około 1900 roku p.n.e. w miejscu gdzie znajdowała się całkiem okazała osada, której pozostałości zostały później przekształcone w środkową część miasta.
Moni Toplou (Μονή Τοπλού) zwany także jako The Great Monastery jest jednym z najpiękniejszych i najważniejszych klasztorów na Krecie.
Mochlos to niewielka miejscowość położona mniej więcej w połowie drogi między Agios Nikolaos a Sitią.
O Vai zrobiło się głośno, gdy w latach 70-tych na tle palmowego gaju nakręcono reklamę kokosowych batoników Bounty.
Ta niepozorna niewielka wyspa znajdująca się około 5 km od centrum miejscowości Elounda to jedna z największych turystycznych atrakcji na Krecie.
Gdy na cypel znajdujący się obok Sitii wkraczał ciężki sprzęt nikt nie spodziewał się, że teren ten kryje w sobie ruiny helleńskiego miasta.
Obfitość wody oraz cienia sprawiają, że nawet w szczycie sezonu turystycznego miejsce to jest pełne bujnej roślinności.
Na szczycie stożkowatego wzgórza zwanego Souvloto Mouri odkryto pozostałości niezwykłej budowli o wyjątkowym owalnym kształcie.
Ruiny starożytnego miasta Itanos zlokalizowane są na wschodnim krańcu Krety, niespełna 3 kilometry na północ od słynnej palmowej plaży Vai. Mimo że przy samym Itanos także znajdują się fajne plaże, to w przeciwieństwie do swojej znanej sąsiadki miejsce to nie przyciąga tłumów. Trafiają tu albo przypadkowi zabłąkani turyści, albo miłośnicy wykopalisk.
Nieco ponad 2 km od Palekastro obok plaży Chiona znajduje się duże stanowisko archeologiczne zwane Roussolakos
Ierapetra (Ιεράπετρα) to czwarte co do wielkości miasto Krety i zarazem największa miejscowość zlokalizowana w prefekturze Lassithi.
Plaża Diaskari znana również jako Green Beach znajduje się niespełna 3 km od Makry Gialos.
Koufonissi to niewielka wysepka na Morzu Libijskim położona na wyciągnięcie ręki od południowego wybrzeża Krety.
Makry Gialos to jedna z mniej docenianych miejscowości turystycznych na Krecie.
Niespełna 10-tysięczna populacja Sitii czyni to miasto najmniejszym na Krecie. Niektórzy idą nawet o krok dalej i mówią przekornie, że jest to raczej największa wioska Krety.
Dom Napoleona to jedna z niewielu typowo turystycznych atrakcji znajdujących się w Ierapetrze. O tym co mogło wydarzyć się tu latem 1798 roku i ewentualnie ile w tej legendzie jest prawdy piszemy w artykule na poniższej stronie.
Zakros to niewielka miejscowość na wschodnim wybrzeżu Krety, oddalona niespełna 40 km na południowy-wschód od Sitia.
Klasztor Moni Kapsa to jeden z najciekawiej położonych klasztorów na Krecie. Jego masywne zabudowania zostały wzniesione na skalistych, szarych zboczach otaczających położony obok wąwóz Pervolakia.
Pachia Ammos nie jest jednak typową zatłoczoną i gwarną miejscowością turystyczną, których nie brakuje na północy Krety.
Obecnie dolny klasztor wciąż nie jest udostępniany dla zwiedzających oraz nie jest wykorzystywany przez mnichów. Zabudowania górnego klasztoru przeszły częściową renowację i stanowią główną siedzibę klasztoru Preveli.
W czasie okupacja tureckiej, która rozpoczęła się w 1649 roku, klasztor Preveli, podobnie jak wiele innych tego typu miejsc, został zniszczony. W późniejszym okresie został odbudowany i ponownie był jednym z najważniejszych klasztorów na Krecie, silnie wpływającym na lokalną społeczność mieszkańców Sfakii. W okresie tym Preveli było również ważnym ośrodkiem oporu wobec tureckiej okupacji.
Data powstania klasztoru Moni Arkadiou (Arkadi) nie jest dokładnie znana. Wedle tradycji nazwa tego kościoła nawiązuje do imienia Cesarza Arkadiusza, który podobno miał być jego fundatorem. Obecna renesansowa budowla jest jednak znacznie młodsza i pochodzi z XVI wieku.
Komentarze
komentarz z
Dzięki za ten post
komentarz z
CRETE - Kreta dokładnie, wracam do Myrtos a potem duży przeskok do Makrygialos i w końcu podreptac po wschodnich krańcach aż po Xerocampos
komentarz z
Dana Gołowacz Czyżby w tym roku planujesz wschód Krety?
komentarz z
Mój najukochańszy na Krecie
Wypełnij poniższy formularz aby dodać komentarz
lub kliknij w poniższy link aby skorzystać z możliwosci komentowania przez facebooka:
https://www.facebook.com/crete.poland/posts/10156654642092551,671720815002186