Informacja dotycząca plików cookies
Serwis wymaga plików cookies do prawidłowego działania strony. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dla plików cookies oznacza, że będą one zapisywane w pamięci urządzenia. Ustawienia te można zmieniać w przeglądarce internetowej.
Użytkowe właściwości czystka kreteńskiego znane są ludziom już od kilku tysięcy lat. Niestety na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci jego wykorzystanie ograniczało się głównie do zastosowania w przemyśle kosmetycznym. Dopiero kilka ostatnich lat jest okresem ponownego odkrycia jego równie ciekawych właściwości leczniczych.
Czystek należy do grupy roślin, które czasem bywają również zwane skalnymi różami. Zazwyczaj to niewielkie zimozielone krzewy, które w okresie kwitnienia są intensywnie pokryte kwiatami. Obszar występowania tych roślin to południowa część Europy, charakteryzująca się umiarkowanym klimatem - głównie obszar basenu morza Śródziemnego oraz Czarnego. Wiele spośród 120 gatunków tych roślin spotykanych jest również na obszarze obu Ameryk.
Jednym z gatunków wyróżnianych spośród rodziny czystkowatych jest czystek kreteński (Cistus creticus) zwany również czystkiem szarym. Zgodnie z nazwą występuje właśnie na Krecie, która posiada wiele cech pozwalających nazwać ją miejscem idealnym dla rośliny tego gatunku. Suchy i gorący klimat oraz ubogie skalne podłoże to warunki preferowane przez czystka.
Suszony czystek kreteński
W medycynie ludowej czystek kreteński był używany w leczeniu przeziębień, w tym chorób związanych z infekcjami bakteryjnymi. Dopiero współczesna nauka pozwoliła na dogłębne przeanalizowanie składu tej rośliny. Czystek kreteński jest bogatym źródłem olejków eterycznych, żywic, flawonoidów i kwasów fenolowych, które odpowiadają za właściwości lecznicze tej rośliny. Jak wykazały badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Kreteńskiego, olejki eteryczne pozyskiwane z czystka cechują się silnym działaniem przeciwbakteryjnym. Do podobnych wniosków doszli również naukowcy z Uniwersytetu w Lipsku, którzy potwierdzili, że olejki te hamują rozwój bakterii Borrelia burgdorferi, odpowiedzialnej za rozwój zakaźnej choroby zwanej boreliozą. Roztwór o nawet niewielkim 0,02% stężeniu tego olejku pozwalał na uzyskanie bardzo silnego działania bakteriobójczego.
Czystek kreteński w naturze
Źródłem kolejnych właściwości leczniczych jest żywica labdanum wytwarzana przez czystek kreteński. Substancja ta jest bogata w dwuterpeny labdanowe, którym przypisuje się właściwości cytotoksyczne działające szczególnie intensywnie wobec nowotworów białaczki i piersi. Żywica ta jest znana już od czasów starożytnych i używana była w leczeniu dolegliwości związanych z infekcjami górnych dróg oddechowych, przeziębieniach, reumatyzmie, a nawet w walce z problemami menstruacyjnymi.
Dziś nikt już nie wyczesuje kozich bród aby pozyskać Labdanum
Warto wspomnieć o zaskakującym sposobie pozyskiwania tej żywicy w starożytności. Labdanum było wówczas zdobywane przez wyczesywanie sierści kóz oraz owiec (szczególnie tej porastającej brody tych zwierząt) pasących się na krzewach tych roślin. W późniejszym okresie żywica była uzyskiwana w bardziej mechaniczny sposób za pomocą prostego drewnianego narzędzia przypominającego grzebień lub wachlarz, którym "przeczesywano" rośliny. Metoda ta wciąż jest stosowana w niektórych rejonach Krety, a jej podstawową zaletą jest to, że jest ona mało inwazyjna dla roślin, które w celu pozyskania żywicy nie muszą być wycinane.
Oczywiście dziś w celu zdobycia Labdanum nikt już nie wyczesuje kozich bród, a ręczne metody pozyskiwania tej żywicy zastępowane są zdecydowanie bardziej efektywnymi przemysłowymi metodami. Na potrzeby współczesnego rynku surowiec ten pozyskiwany jest głównie dzięki procesowi destylacji lub ekstrakcji przeprowadzanej z wykorzystaniem rozpuszczalników. W chwili obecnej głównym odbiorcą żywicy Labdanum oraz olejków uzyskiwanych z czystka jest przemysł kosmetyczny. Jego trwały i bogaty zapach jest szczególnie ceniony przez wytwórców perfum. W przemyśle tym Labdanum jest również dosyć często stosowane jako zamiennik ambry, której użycie jest obecnie zakazane w części krajów.
Na przestrzeni ostatnich kilku lat ponownie coraz silniej podkreślane są jednak zdrowotne walory czystka kreteńskiego. Śmiało można napisać, że obecny trend to swoisty powrót do pierwotnego wykorzystania tej rośliny. Odkąd czystek kreteński pojawił się w Polsce nas także zainteresowała moc tej rośliny. Przez kilka lat z rzędu przygotowywaliśmy nalewkę z suszonych liści według tego przepisu. Po pewnym czasie jej stosowania zauważyliśmy, że praktycznie przestaliśmy się przeziębiać. Musimy wrócić do tego zwyczaju :) Jeśli ktoś nie może spożywać alkoholowych nalewek to można także przygotowywać napar, który smakuje bardzo delikatnie.
Cieszy nas to, że czystek jest coraz bardziej dostępny także w Polsce. Kupując jednak należy tylko zwracać uwagę na to aby faktycznie był to czystek kreteński.
W internecie znajdziecie dużo artykułów na temat jakości oliwy oraz jej zdrowotnych właściwości. Jest to temat który został bardzo dobrze opracowany przez wielu badaczy. Ostatnio jednak greccy i amerykańscy naukowcy postanowili poświęcić więcej uwagi samym oliwkom, czyli owocom drzewa Olea europea. Wyniki ich badań pokazują, że w zależności od stosowanego sposobu przetwarzania oliwki zachowują różny poziom cennych przeciwutleniaczy.
Xinochondros (Ξινόχοντρος) to jeden z najbardziej tradycyjnych spożywczych produktów Krety, który był wytwarzany już w czasach starożytnych.
W świecie produktów kulinarnych jest niezbyt liczna grupa takich, w przypadku których czas przechowywania to korzystny czynnik pozwalający na uzyskanie większej szlachetności smaku. Jako dobry przykład można wspomnieć wina, które dojrzewając przez dziesięciolecia cieszą podniebienia zamożnych koneserów. Niestety reguła ta nie dotyczy oliwy, której właściwości oraz walory smakowe praktycznie od momentu uzyskania gotowego produktu ulegają powolnej degradacji. Warto więc zadać sobie pytanie: jak przechowywać oliwę aby spowolnić ten proces starzenia?
Komentarze
komentarz z
Ten kreteńskim ma zupełnie inny smak. Niestety jest dużo ostrzejszy a to przez niesamowicie duża ilość olejków i garbników (Tak jak i inne zioła z wyspy np. tymianek) ale to one mają tak dobroczynny wpływ na nasz organizm.
Wypełnij poniższy formularz aby dodać komentarz
lub kliknij w poniższy link aby skorzystać z możliwosci komentowania przez facebooka:
https://www.facebook.com/crete.poland/posts/10153896340832551,10156783949067551