Historia Krety od Paleolitu do Wieków Ciemnych

Paleolit

Do połowy pierwszej dekady XXI wieku niewiele było wiadomo na temat starszej epoki kamienia na Krecie. Początkowe informacje były sporadyczne i niepewne. Dopiero późniejsze odkrycia pozwoliły ustalić, że pierwsi mieszkańcy pojawili się na południowych wybrzeżach wyspy już w dolnym paleolicie (ok. 130 tys. lat temu). Szczególnie intensywnie penetrowali oni obecną wysepkę Gavdos (wówczas okresami połączoną z Kretą) położoną około 35 km dalej na południe. Na podstawie obserwacji zmian szaty zwierzęcej Krety, naukowcy wyciągnęli wnioski, że wyspa była zamieszkiwana przez całą epokę kamienia. Niestety z tego okresu odnaleziono niewiele przedmiotów, które zgrupowane były w dodatku na ograniczonym obszarze wzdłuż wybrzeży południowo-zachodnich.

Neolit

(5000-2600 p.n.e.)

Na ten czas datuje się najstarsze znaleziska garncarskie z Knossos i Fajstos (Festos). Znajdowano także kamienne narzędzia. W Knossos poniżej Dziedzińca Zachodniego, zwłaszcza w tzw. koulourach (okrągłe zbiorniki), natrafiono na fragmenty zabudowy z kamieni i cegieł suszonych.
Znane są pochówki dziecięce w jamach pod podłogami domów. W celach grzebalnych używano na Krecie (zwłaszcza północnej i wschodniej) również grot. Wiadomo, że uprawiano wtedy jęczmień, pszenicę i rośliny strączkowe. Osadnicy przybyli na Kretę prawdopodobnie już z udomowionymi zwierzętami i roślinami hodowlanymi. W późnym neolicie do wyrobu narzędzi zaczęto stosować kryształ górski. Wczesny neolit przynosi także pierwsze dowody istnienia tkactwa na Krecie, w postaci ciężarków, wrzecion i czółen.



Otwarte pozostaje pytanie o pochodzenie naj­wcześ­niej­szych mieszkańców wyspy, niewątpliwie dostali się oni na Kretę drogą morską. Do końcowej fazy neolitu Kreta miała jednak niewielu mieszkańców, a gospodarka kontynuowała formy lądowe przyniesione przez osadników z kontynentu.

Okres przedpałacowy

(2600-2000 p.n.e.)

W okresie przedpałacowym  ludność miejscowa wchłania przybyszów z Azji Mniejszej, a w efekcie tworzy się autonomiczna kultura, o czym świadczą znalezione przedmioty kultowe, ceramika, czy groby koliste należące do tego okresu. W okresie przedpałacowym rozwija się handel morski z Egiptem, Azją Mniejszą oraz Mezopotamią. Pod koniec okresu przedpałacowego rozwija się prymitywne pismo hieroglificzne używane na minojskich pieczęciach. Na uwagę zasługuje też fakt pojawienia się miedzi i brązu do wyrobów. Ceramika znacznie różni się od neolitycznej. Nadal lepiona jest ręcznie, pojawiają się jednak nowe kształty naczyń: kuliste dzbanki, kielichy i półkuliste misy dekorowane  linearnymi wzorami.

Okres starszych pałaców

(2000-1700 p.n.e.)

Następuje niezwykły rozwój osadnictwa, które w wielu regionach osiągnęło gęstość najwyższą w całych dziejach Krety minojskiej. Powstały pierwsze monumentalne budowle pałacowe w Knossos, Fajstos, Malii czy Zakros, świadczące o wyodrębnieniu i rozwoju centrów przywódczych pełniących funkcje polityczne, religijne, administracyjne i ekonomiczne, czemu towarzyszył rozwój systemów pisma. Dowodem funkcji ekonomicznych jest istnienie w pała­cach magazynów oraz kolistych zbiorników na zboże, zazwyczaj na dziedzińcu zachodnim.





Brak obwarowań tych pałaców dowodzi, że Minojczycy byli uznawani za mocarstwo w tym rejonie Morza Śródziemnego. Obecnie najlepiej zachowane są pozostałości starszego pałacu w Fajstos, we wszystkich jednak przypadkach wcześniejsze budowle zostały przykryte późniejszymi pałacami. Okres starszych pałaców przynosi znaczny rozwój sanktuariów na szczytach wzgórz. Mniej częstą formą są miejsca kultu umieszczone w jaskiniach. Doszło też do pierwszego wielkiego rozkwitu sztuki i rzemiosła artystycznego oraz wykształceniu własnego unikalnego, rozpoznawalnego jako minojski, stylu.
Około roku 1700 p.n.e. prawdopodobnie wielkie trzęsienie ziemi kładzie kres wszystkich największych pałaców Krety oraz wielu osad.

Okres młodszych pałaców

(1700-1450 p.n.e.)

Jest to czas uznawany za najświetniejszą epokę w historii Krety. Z okresu chaosu wyłoniła się Kreta w nowej postaci – cywilizacji pałacowej, dobrze zorganizowanej i w rozkwicie. Minojczycy odbudowali swoje pałace zniszczone wskutek trzęsienia ziemi. Były jeszcze świetniejsze od swoich poprzedników i wyposażone w pomieszczenia kultowe.

Jeśli wierzyć Homerowi w tamtym czasie na Krecie było około 90 miast, a stolicą wyspy było Knossos. Kreta podniosła się z upadku po kataklizmie, nastąpił rozwój gospodarczy i kulturalny. Sztuka wytwarzana w tamtym czasie cechowała się wysokim poziomem artystycznym, zaś pismo ewoluowało w kierunku pisma sylabicznego i zaczęło być szerzej wykorzystywane. Kultura kreteńska objęła swoim zasięgiem nie tylko Mykeny, ale także resztę obszarów greckich położonych w pobliżu wyspy.Okres młodszych pałaców zakończyła kolejna fala zniszczeń, w czasie której legły w gruzach wszystkie oprócz Knossos pałace i wiele osad. Uderzające jest to, że w wielu miejscach zniszczeniu uległy przede wszystkim budowle związane z funkcjami administracyjnymi, natomiast sąsiadujące z nimi domy pozostawały nienaruszone. Wskazuje to na konflikty między ośrodkami lub inwazję jako przyczynę katastrof.

Inne przyczyny upadku kwitnącego państwa i pierwszej bardzo zaawansowanej kultury europejskiej naukowcy upatrują w olbrzymiej fali tsunami spowodowanej przez wybuch wulkanu na wyspie Santoryn. Reszty dopełnili Achajowie z Myken, którzy wykorzystali moment znacznego osłabienia Krety i najechali wyspę. Kreta już nigdy nie osiągnęła takiej świetności po tych wydarzeniach.

Okres popałacowy

(1400-1100 p.n.e.)

Co prawda pałac w Knossos zostaje ponownie odbudowany w 1375 p.n.e. ale po kilka latach traci swoje znaczenie. Kreta w tym czasie jest opanowana przez Mykeńczyków. Ich dominacji podlega także kultura minojska. W Agia Triada, Tylissos oraz Gournia powstają megarony. Evans - późniejszy odkrywca Knossos - znajduje w pałacu w Knossos gliniane tabliczki z tamtego okresu z pismem linearnym B pochodzenia mykeńskiego. Ostateczny upadek kultury kreteńskiej (już silnie nacechowanej wpływami mykeńskimi) następuje po zniszczeniach dokonanych przez różne ludy morskie.
Ten czas jest także określany jako przybliżona data bitwy o Troję.




Wieki Ciemne

(1100-800 p.n.e.)

Inwazja Dorów zmusiła Minojczyków (Eteokreteńczyków, jak siebie nazywali czyli prawdziwych Kreteńczyków) do wycofania się w głąb wyspy. Budują oni na niedostępnych terenach wschodniej części wyspy nowe miasta. Dorowie zaś umacniają wybrzeże wyspy budując liczne państwa-miasta oraz warowne twierdze. Obywatelom przyznają pewne prawa, które zostają spisane. Przykładem są Tablice Gortyńskie z kodeksem, które można oglądać obecnie na terenie wykopalisk Gortyny.Brąz po wielu wiekach zostaje wyparty przez żelazo, które służy do produkcji lepszej broni. Kreta zostaje wchłonięta przez Grecję pod względem religii, sztuki i kultury. Ujednolicony staje się także język oraz pismo.



[czytaj dalej >> Historia Krety od epoki klasycznej do pierwszych lat wolności]

[czytaj dalej >> Współczesna historia Krety]

Data publikacji:
Data modyfikacji:
Średnia: 4.5
Liczba ocen: 4
  • 0.5
  • 1.0
  • 1.5
  • 2.0
  • 2.5
  • 3.0
  • 3.5
  • 4.0
  • 4.5
  • 5.0
 
 
Oceniłeś na:
 
Kreta informacje 4.5 na 5 (0) liczba ocen 4
Wszystkie treści i zdjęcia występujące w serwisie są naszą własnością.
Wykorzystanie ich w dowolnej formie wymaga pisemnej zgody autorów.

Komentarze

Wypełnij poniższy formularz aby dodać komentarz

Nazwa użytkownika:

Adres e-mail:

Tytuł:

Treść:

Przepisz kod z obrazka:
Kod obrazka

Wpisanie prawidowego kodu oznacza zgodę na przetwarzanie danych w celu wyświetlania komentarza.
Kontakt Administratorem Danych Osobowych zgromadzonych na stronie możliwy jest pod adresem mailowym [email protected]

Zapisz komentarz
Zapisz komentarz

Inne strony tej kategorii

Historia Krety od epoki klasycznej do pierwszych lat wolności

Historia Krety od epoki klasycznej do pierwszych lat wolności

Historia Krety od epoki klasycznej do pierwszych lat wolności.Wzrost znaczenia Aten powoduje drastyczne zmniejszenie polityczno-kultowej roli Krety. W roku 67 p.n.e. wyspa dostaje się w ręce Rzymian, którzy zaczynają wprowadzać swoje porządki. Gortyna staje się stolicą prowincji rzymskiej o nazwie Kreta-Kyrene. Rzymianie budują infrastrukturę: drogi, akwedukty, świątynie oraz teatry. Następuje rozwój rolnictwa i kultury. Cała Grecja w tym czasie staje się rzymską prowincją, choć jej bogata kultura zaczyna wpływać stopniowo na dorobek rzymian

Dzień Oxi

Dzień Oxi

Wczesnym rankiem 28 października 1940 roku około godziny 3, tuż po zakończeniu wystawnego bankietu, który odbywał się niemieckiej ambasadzie, Emanuele Grazzi udał się do domu Joanisa Metaksasa. Włoski ambasador przekazał do rąk greckiego premiera ultimatum, które zawierało szereg żądań. Wśród nich znalazły się takie jak możliwość swobodnego przejścia wojsk włoskich do granicy grecko-albańskiej, oddanie kontroli nad lotniskami, portami oraz innymi strategicznymi miejscami znajdującymi sie na terytorium Grecji.

Wydarzenia na ulicy 25 Sierpnia w Heraklionie

Wydarzenia na ulicy 25 Sierpnia w Heraklionie

Symboliczny początek ulicy 25 Sierpnia wyznacza dawny Plac Lwa ze słynną fontanną Morosiniego, jej koniec określa morze oraz zabudowania portowe. Chyba nie ma ładniej położonego deptaka w Heraklionie. Idąc ulicą w dół, już z daleka widzimy błękit morza zaś mnogość różnego rodzaju knajpek zachęca do zrobienia sobie przerwy w zwiedzaniu. Czy jednak zastanawialiście się kiedykolwiek spacerując tą pięknie położoną ulicą, skąd wzięła się jej nazwa? Co właściwie wydarzyło się tego dnia w 1898 roku, że jedna z głównych ulic miasta Herkulesa została nazwana tą datą? Ulica 25 sierpnia w Heraklionie

Booking.com

Polecamy:

Oliwa i kosmetyki organiczne Olivaloe


Parklot

Najnowsze komentarze:

gość maniek: Właśnie dziś rano wróciłem... Pierwszy raz w życiu zdarzyło mi się że 2 godziny na odprawę w normalnym trybie może nie wystarczyć. Totalny chaos i jeden wielki tłum  zamiast jakiś uporządkowanych kolejek. Dziunie siedzące za szybami niezainteresowane niczym poza sobą i plotkowaniem między saobą.  4 bramki na 2 wyloty do Poznania ok. (...)
gość dodekanezowiec: Na Majorce czesto za dziecko 8-10 letnie mniej więcej liczą prawie jak za dorosłego. Po drugie, Turcja Egejska prawie tak droga jak Kreta. 
gość PiotrWie : No przecież wszystkim wzrastają dochody więc mają z czego.
gość Grecja: Masakra, wszystko coraz droższe, ceny samochodów do wynajęcia na greckich wyspach też sporo podrożały, paliwo również drogie. To teraz jeszcze podatki w górę,  nic tylko płakać i płacić. 
Gosia | crete.pl : Tak, niestety wiemy o tym. Planujemy artykuł o tej podwyżce.
gość Ceny: Wakacje w Grecji od 2024 roku będą droższe. Winne temu są wyższe podatki za pobyt w hotelu. Opłaty szczególnie mocno zabolą gości, którzy wybiorą nocleg w 5-gwiazdkowym obiekcie. Dlaczego władze podjęły decyzję o zwiększeniu opłat dla turystów? Odpowiedź na to pytanie związana jest z kataklizmami, które nawiedziły Grecję w tym sezonie. (...)
gość PiotrWie: PS. Dodekanez to kilkanaście wysp, nie tylko Rodos i Kos.
gość PiotrWie : Na Balos, Elafonisi czy Vai jeżdżą obecnie ci, którzy lubią plaże zastawione łóżkami, z barami z agresywną muzyką i tłumem ludzi, na Majorkę czy Fuerteventurę też . Na Krecie jak się chce poszukać to można jeszcze znaleźć plaże puste, bez infrastruktury i ryczących skuterów wodnych o co trudno np na Majorce. (...)
Gosia | crete.pl : Nie tylko o plaże chodzi, raczej o całokształt. Kwestia gustu? Może. Co tam komu w duszy gra.
gość dodekanezowiec: @ zaryzykujemy nawet twierdzenie, że nie ma tak pięknego drugiego kraju.treść pochodzi z: http://www.crete.plwww.CRETE.pl Jeśli chodzi o piękne plaże, to na Majorce, Fuerteventurze, Cyprze, Sardynii czy Kos bez problemu znajdzie się hotel i miasteczko z piękną zjawiskową piaszczystą plażą. Na Krecie trzeba specjalnie jechac na Elafonissi, Balos, Vai.    (...)
Zobaczę za parę dni i ciekawa jestem czy mnie też tak zauroczy...
Gosia | crete.pl : Patrycja, ale nie zawsze były linki, których można się trzymać. Zauważ że komentujesz artykuł sprzed trzech lat. Wówczas nie było żadnych zabezpieczeń, a wypadków (w tym bardzo poważnych) całe mnóstwo. Świetnie że w końcu ktoś pomyślał i pojawiły się jakiekolwiek ułatwienia, bo niejeden wracał z tej plaży z nogą w gipsie, ze szwami, a i bywało że w trumnie.
Chłopak był niepełnosprawny i kursował w celu uzyskania renty.Komentarze z piwkiem są kiepskie.Jak są w ruchu turbiny to nawet delfin nie ma szans przeżycia w tym miejscu!To był człowiek...nawet jakby sam wpadł to nie udzielono mu pomocy.Popychnieto go,więc co tu dalej komentować?
gość PiotrWie : Przez długi czas nie było żadnych linek ani znaków. Po serii mniej lub bardziej niebezpiecznych wypadków ktoś powiesił linki. Zamiast krytykować trzeba było napisać zgodnie z prawdą że wreszcie powiesili linki i szlak przestał być niebezpieczny.
https://pomagam.pl/drogadosamodzielnosci
i was there during august .... good value for your holyday money !
gość PiotrWie : Teraz jesteśmy na Siros, w następny wtorek płyniemy na Serifos. Do chodzenia polecam Sifnos, do chodzenia i kąpieli Donoussę i Kimolos, MacOS też nam się podobała - trochę więcej ludzi, ale plaże ładne i jest gdzie pochodzić - tylko trochę słabo znakowane trasy. Miłość też ma ładne plaże - ale trasy do chodzenia praktycznie nie istnieją. (...)
Nawet gdyby chciał na gapę , kimkolwiek by był , tak nie postępuje człowiek , tylko bestia
Gosia | crete.pl : Piotrze, która wyspa tym razem? Co polecasz z Cyklad?
gość PiotrWie: My właśnie jesteśmy trzeci raz , ponownie na Cykladach i znowu ponad trzy tygodnie
gość dodekanezowiec: Hiszpania droga (za dziecko dużo sobie życzą), Riwiera Turecka tańsza ale nie tak ładna jak Turcja Egejska (ta ostatnia nie jest juz tańsza od Grecji), do Egiptu czy Albanii nie ciągnie, Włochy drogie i hotele na odludziach.  
gość Patrycja: Weszliśmy i zeszliśmy z 5 letni dzieckiem bez żadnych problemów. Trzeba iść powoli i rozważnie. Są linki, których można się trzymać. Takie negatywne komentarze odstraszają turystów - może i dobrze, bo jest ich tam mało. Miejsce cudowne! Trzeba tam być i nie bać się zejścia. Polecam 
Grecja najlepsza
DZIKUSY… wystarczy popatrzec jak żyją .. syf brud i zacofanie.
Jaka dziwna sprawa? Pasażer na gapę w wbiega na zamykająca się furtę rufową. Nie wiadomo kim jest. Może uchodźca, może terrorysta, może spóźnialski. Marynarze bronią się przed intruzem. Intruz robi to na własną odpowiedzialność. Na własne życzenie umiera. Tyle.
Parklot

Ciekawe miejsca na Krecie

CRETE Copyright © 2009-23 Linki | Kontakt | Polityka prywatności | Kontakt | Newsletter
ukryj
Zapisz się do
Newslettera