Mitata - kamienne szałasy pasterzy

Podróżując po okolicach Gór Białych czy też w obrębie masywu Psiloritis na Krecie można natknąć się na niewielkie kamienne budynki, zwane mitata. Ich charakterystyczna okrągła kamienna konstrukcja niektórym kojarzy się z igloo. Najbardziej zaskakujące jest to, że mitata są wykonane tylko z samych kamieni bez użycia żadnego materiału wiążącego. Niemniej jednak brak spoiwa nie przeszkadza im w przetrwaniu przez dziesięciolecia. Najstarszy tego typu budynek znajduje się na Nidzie i pochodzi prawdopodobnie z 1841 roku. Taka data widnieje przynajmniej na jednym z kamieni.

Zdjęcie budowli Mitata na Krecie

Historia tych budowli sięga prawdopodobnie nawet czasów minojskich. Już w tym okresie budowano podobne konstrukcje tyle, że wówczas pełniły one rolę grobowców. Naukowcy, który porównywali mitata ze starożytnymi grobowcami dostrzegli jednak istotne różnice. Mitata były mniejsze, zbudowane w całości nad ziemią, a materiał zastosowany do ich wzniesienia to na ogół lokalnie występujący płaski łupek. Grobowce zaś były obszerniejsze i tylko częściowo wznosiły się nad ziemią. Ich dolna cześć znajdowała się także poniżej poziomu gruntu. Grobowce były też wykonane z nierównych większych kamieni, których konstrukcję wzmacniała zaprawa.

W czasach bizantyjskich mitata były używane do tymczasowego zakwaterowania żołnierzy, posłańców lub podróżujących urzędników państwowych. Współcześnie mitata stały się schronieniem dla pasterzy, którzy w okresie letnim wypasają swoje stada owiec i kóz wysoko w górach.

Mitata to okrągłe budynki o wewnętrznej średnicy od 3,5 do 5,5 metra i o wysokości wahającej się od 2,5 do 3,5 metra. Na szczycie kopuły znajduje się niewielki otwór przez który do środka wpada dzienne światło i jednocześnie uchodzi dym z ogniska. Otwór wejściowy jest niewielki, najwyżej ma niespełna metr wysokości. Mitata budowano z płaskich kamieni, które były układane z niewielkim spadkiem na zewnątrz, tak aby podczas opadów woda nie wlewała się do środka budowli. W dolnej części kamienie, z których wybudowano mitata są największe, wyższe części budowano z coraz mniejszych kamieni.

Specyficzna kamienna konstrukcja, niskie wejście oraz jedyny otwór w zadaszeniu znajdujący się zawsze od strony południowej zapewniają zarówno osłonę przed słońcem, silnymi północnymi wiatrami czy nawet burzami śnieżnymi. W centrum mitata zawsze znajduje się palenisko, wokół którego rozmieszczone były posłania. Niektóre mitata składały się z dwóch pomieszczeń, wówczas w większym z nich wytwarzano i przechowywano ser. Dawniej gdy stado zwierząt znajdowało się wysoko w górach, niemożliwe było transportowanie mleka do mleczarni, jakie na bieżąco dawały owce i kozy. Musiało ono zostać przetworzone na ser kefalotiri lub myzithrę na miejscu. Na zewnątrz mitata znajdowała się przestrzeń, do której zaganiano zwierzęta.

Zdjęcie budowli mitata na Krecie

Jako, że mitata były na ogół oddalone od siebie to w przeszłości z jednej takiej budowli korzystało w jednym czasie kilku pasterzy jednocześnie. W tych największych mogło mieszkać nawet po 5-6 osób. Pasterze w czasie letnim tworzyli coś na kształt spółdzielni sezonowych wspólnie dojąc swoje zwierzęta, wytwarzając sery i dzieląc się produktami proporcjonalnie do ilości posiadanych zwierząt. Jeśli ich współpraca układała się dobrze to w kolejnych latach spotykali się w swoich mitata w podobnym składzie.

Obecnie w mitata pasterze zbierają się z okazji większych wydarzeń jak np. strzyżenie owiec. Po pracy urządzają ucztę, pieką mięso, piją, śpiewają.

Na Krecie mitata znajdują się w kilku miejscach. Najliczniej występują w rejonie masywu Psiloritis. Jedno z nich znajduje się przy drodze prowadzącej do niedziałającego ośrodka narciarskiego na Psiloritis. Kolejne znajduje się niedaleko między wioską Liwadia a płaskowyżem Lakkos Migerou. Jest to jedna z najbardziej malowniczych tego typu budowli i jednocześnie jedna z najwyższych mitata na Krecie. Obydwa położone są na wysokości powyżej 1500 metrów n.p.m. co oznaczało, że te mitata były wykorzystane tylko w okresie letnim. Zimą na tej wysokości na ogół zalegają duże ilości śniegu. Ale mitata powstawały także w Górach Białych w zachodniej części Krety. Jedno z najbardziej znanych mitata znajduje się między płaskowyżem Askifou i Krapi w Sfakia.

Sztuka suchego muru kamiennego

Na koniec warto wspomnieć o tym, że technika budowania suchego muru, która po grecku zwana jest xerolithia (ξερολιθιά), w 2018 roku została wpisana na listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. O umieszczenie jej na liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego wnioskowało wspólnie osiem państw, gdzie znajdują się budowle wykonane przy wykorzystaniu tej sztuki. Poza Grecja w grupie tych krajów znalazły się takie państwa jak: Cypr, Chorwacja, Francja, Włochy, Słowenia, Hiszpania oraz Szwajcaria.

Warto wiedzieć że w ramach tej technologii wykonywane były także mury oporowe podtrzymujące tarasy, mosty, drogi, schody i inne ciągi komunikacyjne. Dobrym przykładem innych budowli, gdzie znajdziecie suche mury kamienne to stare górskie wiatraki. Technologia ta była wykorzystywana także do budowy młynów wodnych, tłoczni wina i oliwy.

 

Data publikacji:
Data modyfikacji:
Średnia: NAN
Liczba ocen: 0
  • 0.5
  • 1.0
  • 1.5
  • 2.0
  • 2.5
  • 3.0
  • 3.5
  • 4.0
  • 4.5
  • 5.0
 
 
Oceniłeś na:
 
Wszystkie treści i zdjęcia występujące w serwisie są naszą własnością.
Wykorzystanie ich w dowolnej formie wymaga pisemnej zgody autorów.

Komentarze

 gość}
gość PiotrWie
2023-01-15 19:32:44

Jest też mitato w przebiegu górskiej wersji E4 - pomiędzy przełęczą Seli i Katsiveli, jest to jedyne miejsce ze stałym źródłem wody w Górach Białych, spaliśmy tam w 2018 idąc z Askifou przez Katsiveli na Pachnes i dalej do Anopoli.

 gość}
gość PiotrWie
2023-01-16 15:54:05

W przebiegu górskiej wersji E4 jest mitato Levadi, pomiędzy Askifou a Katsiveli. Warto wiedzieć o tym miejscu bo jest to jedyne miejsce w Górach Białych gdzie jest stale źródło wody - pozostałe źródła wysychają najczęściej w maju, w cysternach też woda potrafi się skończyć późną wiosną.

W 2018 spaliśmy w Mitato Levadi w drodze z Askifou przez Katsiveli na Pachnes i dalej do Anopoli.

2023-01-16 19:26:31

Zaliczona.

Wypełnij poniższy formularz aby dodać komentarz

lub kliknij w poniższy link aby skorzystać z możliwosci komentowania przez facebooka:
https://www.facebook.com/crete.poland/posts/10158986203007551

Nazwa użytkownika:

Adres e-mail:

Tytuł:

Treść:

Przepisz kod z obrazka:
Kod obrazka

Wpisanie prawidowego kodu oznacza zgodę na przetwarzanie danych w celu wyświetlania komentarza.
Kontakt Administratorem Danych Osobowych zgromadzonych na stronie możliwy jest pod adresem mailowym [email protected]

Zapisz komentarz
Zapisz komentarz

Inne strony tej kategorii

Komolithi - ziemne piramidy w miejscowości Potamida

Komolithi - ziemne piramidy w miejscowości Potamida

Na skraju wioski Potamida wyrasta zespół glinianych kopców zwanych Komolithi (Komolithoi). Te ziemne piramidy, określane mianem Greckiej Kapadocji, tworzą jeden z najdziwniejszych i najbardziej interesujących krajobrazów na Krecie.

Tajemnicze tunele w Plakias

Tajemnicze tunele w Plakias

Rozległa plaża znajdująca się w miejscowości Plakis zachęca do długich spacerów. Szczególnie ciekawie prezentuje się wschodni rejon plaży położony poniżej stromych skalnych klifów zwanych Gonates. Wiele sporo osób eksplorujących tę część wybrzeża z pewnością trafia na tajemniczy tunel znajdujący się w tym miejscu. Obecność tej budowli budzi wiele zagadek nie tylko wśród turystów, ale nawet wśród lokalnych mieszkańców.

Obserwatorium Skinakas

Obserwatorium Skinakas

Obserwatorium jest ulokowane na szczycie góry Skinakas na wysokości 1750m. Pomysł na jego wybudowanie narodził się w 1984 roku, wkrótce po rozpoczęciu budowy drogi prowadzącej na tę górę. Była to wspólna inicjatywa Uniwersytetu Kreteńskiego, Fundacji na rzecz Badań i Technologii - Hellas (FORTH) oraz niemieckiego Max-Planck-Institut für Extraterrestrische. Organizacje te działają wspólnie w celu zapewnienia studentom nowoczesnej edukacji w dziedzinie astronomii, a także wspierają obserwacje astronomiczne z uwzględnieniem rozszerzonych badań nieba i obiektów takich jak komety, czy też mgławice.

Booking.com

Polecamy:

Oliwa i kosmetyki organiczne Olivaloe


Parklot

Najnowsze komentarze:

Niestety połowa straganów to szmaty i śmiecie jak w każdym polskim targowisku. A wieśniacy oszukują i windują ceny. Byłem 2 razy na placu w Retymno i jest coraz gorzej. Nie wiem jak teraz ale większość kupujących to były tłuste i chamskie Rosjanki. Bez euforii zatem
Ambasadorki Piękna: Za każdym razem jak jesteśmy na Krecie odwiedzamy Laiki i zawsze wychodzimy z pelnymi siatkami owoców i warzyw
gość Marek: No i rzeczywiście, prognozy się sprawdziły. Wczoraj pogoda fatalna na całej Krecie ale za to dziś, już ponownie przepiękna pogoda i cudownie świeci słoneczko. Pozdrowienia z Jerapetry
Jestem od niedzieli na Thasos, pogoda słoneczna, temperatury 22-26 stopni. Sprawdzając prognozy przed wylotem, byłam przerażona, ale na szczęście jest zupełnie odwrotnie
A kwiecień był super
Już jest czerwiec :o o matulu. Turcja też zimna w tym roku
gość PiotrWie: My byliśmy od 7 do 31 maja na Cykladach, było rzeczywiście zimniej niż zwykle ( od 2012 roku jeździmy corocznie w maju do Grecji) ale myślę że pomimo tego że kol. w Sztokholmie miał kilka stopni więcej w dzień niż w Grecji to w nocy miał ich zdecydowanie mniej więc w sumie było zimniej.
gość Waldek: W tej chwili dostępny jest tylko parking płatny. Dalszy wjazd bliżej plaży i parkowanie pod drzewami jest niemożliwe bo zagrodzili drogę. Koszt parkingu to 5E za cały dzień.Parkng najbliżej wejście jest naprzeciwko resortu Elafonisi.
Doświadczyliśmy na własnej skórze.
Ale od Soboty to wyglada na to ze caly tydzien calkiem sloneczyny ☀️
W tym roku będąc w Sztokholmie w maju miałem wyższe temperatury niż na Krecie.
gość PiotrWie : Może przynajmniej nauczą się trochę oszczędzać wodę - bo jak widzieliśmy jak leją hektolitrami chodniki przed domami to stwierdzaliśmy że woda w Grecji musi być bardzo tania i marnują ją w sposób tragiczny.
Gosia | crete.pl : Dzięki za spostrzegawczość :) Faktycznie nie uaktualniliśmy tej informacji.
gość Waldek: Bilet łączony uprawniający do wejścia na teren muzeum oraz na wykopaliska w maju 2023 to koszt” 20 € 
Zmiana klimatu W tym roku było bardzo mało opadów deszczu
Super miejsce piękne widoki
Ale super.
Polka na Kretowisku: Pogoda taka że nic tylko pić
Czu gdzieś jest dostępna lista winiarni na zachodniej części wyspy?
Jak jest jakaś dobra impreza, to albo przed moim urlopem, albo chwilę po.
CRETE - Kreta: We wtorek 23 maja wąwóz Samaria będzie udostępniony na całej długości. Otwarte będą również oba wejścia: Xyloskalo oraz Agia Roumeli.
Mikor ott jártunk nem volt nyitva, de így is nagy élményt jelentett számukra.
Skinakas Observatory +30 281 039 4200 https://maps.app.goo.gl/QdgsHYpMJHDcPQKw7
Parklot

Ciekawe miejsca na Krecie

CRETE Copyright © 2009-23 Linki | Kontakt | Polityka prywatności | Kontakt | Newsletter
ukryj
Zapisz się do
Newslettera