Informacja dotycząca plików cookies
Serwis wymaga plików cookies do prawidłowego działania strony. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dla plików cookies oznacza, że będą one zapisywane w pamięci urządzenia. Ustawienia te można zmieniać w przeglądarce internetowej.
[czytaj poprzednie >> Historia Krety od Paleolitu do Wieków Ciemnych]
(480 p.n.e. - 395 n.e.)
Wzrost znaczenia Aten powoduje drastyczne zmniejszenie polityczno-kultowej roli Krety. W roku 67 p.n.e. wyspa dostaje się w ręce Rzymian, którzy zaczynają wprowadzać swoje porządki. Gortyna staje się stolicą prowincji rzymskiej o nazwie Kreta-Kyrene. Rzymianie budują infrastrukturę: drogi, akwedukty, świątynie oraz teatry. Następuje rozwój rolnictwa i kultury. Cała Grecja w tym czasie staje się rzymską prowincją, choć jej bogata kultura zaczyna wpływać stopniowo na dorobek rzymian. W 59 roku n.e. przybywa na wyspę apostoł Paweł, którego towarzysz Tytus zostaje mianowany pierwszym biskupem Krety. Wyspa stoi u progu ery chrześcijaństwa...
Aptera - powalone kolumny rzymskiego dom z I w. p.n.e.
Aptera - rzymskie łaźnie z I w. p.n.e.
Aptera - cysterny
Eleftherna - ruiny wieży
Eleftherna - dawne zbiorniki na wodę
Gortyna - widok na amfiteatr
(337-826 n.e.)
W 395 roku cesarstwo rzymskie dzieli się na część wschodnią i zachodnią co w konsekwencji określa dalszą przynależność Krety, która wchodzi od tej pory w skład cesarstwa bizantyjskiego. Bizantyjczykom Kreta zawdzięcza liczne kościoły oraz imponującą bazylikę św. Tytusa w Gortynie, której okazałe mury zachowały się do dziś dnia, gdzie można ją podziwiać. Panowanie rzymian przerywają w 826 n.e. arabowie, którzy najeżdżają wyspę.
(826-961 n.e.)
Najazd arabów powoduje nową falę niepokojów, jakie targają wyspą. Nowi najeźdźcy niszczą wszystkie wczesnochrześcijańskie budowle i prześladują ludność chrześcijańską. Kreta jest przez arabów wykorzystywana jako baza wypadowa do wypraw łupieżczych na Morzu Egejskim. Na wyspie powstaje nowa warowna stolica - Rabd el Chandak - obecny Heraklion.
(961-1204 n.e.)
W 961 Bizantyjczycy upominają się ponownie o Kretę i pod wodzą Nikeforosa Fokasa odbijają wyspę. Na Krecie powraca chrześcijaństwo, następuje ożywienie gospodarcze i kulturalne objawiające się w malowidłach ściennych oraz architekturze sakralnej.
(1204-1669)
W IV wyprawie krzyżowej Krzyżowcy zdobyli Konstantynopol co doprowadziło do podziału pomiędzy nich Cesarstwa Bizantyjskiego. Kreta przypadła hrabiemu de Montferrat, który w tym samym roku odsprzedał ją Wenecjanom. Ci zaś starali się upodobnić Kretę pod każdym względem do swojej ojczyzny. Na wyspie, która wraz z jej stolicą Chandak otrzymuje nazwę Kandia, dokonuje się wzrost gospodarczy i kulturalny. Z drugiej strony miejscowa ludność gnębiona pańszczyzną i podatkami przez możnych władców wielokrotnie próbowała wielokrotnie zrzucić jarzmo podczas licznych powstań. W 1453 roku upada Konstantynopol skąd na Kretę uciekają artyści i intelektualiści. Przyczynia się to do rozkwitu sztuki (przede wszystkim sakralnej) oraz architektury, kiedy to budowane są okazałe kościoły, fontanny, ratusze oraz obwarowania. Głośne stają się uniwersytet w Kandii oraz szkoła klasztorna w Agia Ekaterini. Ich sława i renoma wykracza daleko poza granice Krety. Ten okres w dziejach Krety zwany jest kreteńskim renesansem.
Okazała twierdza wencka znajdująca się w porcie w Heraklionie
Jedno z pomieszczeń twierdzy w Heraklionie
Niewielka twierdza wenecka w Ierapetra na południowym brzegu Krety
Charakterystyczne mury twierdzy we Frangokastello
Lew wenecki zdobiący jedno z wejść do twierdzy we Frangokastello
Spinalonga - wyspa twierdza
Imeri Gramvousa - twierdza strzegąca północno-zachodniego skraju Krety
Twierdzę wybudowano na najwyższym wzniesieniu wyspy
Widok z Imeri Gramvousa
(1669-1898)
Ponowne dostanie się pod panowanie Turków, którzy zdobyli wyspę po 21-letnim oblężeniu, powoduje przymusową islamizację oraz ogromne podatki. To oraz samowola rządzących wywołują gwałtowne sprzeciwy kreteńczyków co znowu prowadzi do krwawych powstań. W 1770 Grecy po jednym z nich ogłaszają niepodległość, która nie trwa jednak długo. Już w następnym roku Turcy odzyskali kontrolę nad wyspą. Kreteńczycy podejmują usilne zmagania o przyłączenie do Grecji. Problem Krety dociera do świadomości światowej opinii publicznej za sprawą tragedii, jaka rozegrała się w klasztorze Moni Arkadiou. W listopadzie 1866 Turcy otoczyli klasztor w sile 15 tys. żołnierzy i 30 dział. W klasztorze ukrywało się kilkuset powstańców i około 700 kobiet i dzieci. Po kilku dniach oblężenia Turcy przedarli się przez mury. Kobiety i dzieci, które ukryły się w klasztornej prochowni, zginęły wysadzenia jej w powietrze. Oprócz 700 kobiet i dzieci zginęło kilkaset żołnierzy tureckich. Do dziś dnia w klasztorze są wystawione czaszki poległych, a samo miejsce jest dla Kreteńczyków miejscem pamięci narodowej i walk o niepodległość.Wydarzenie to odbiło się szerokim echem w Europie i świecie i miało duże znaczenie dla uzyskania niepodległości przez Kretę w 1898.
(1898-1941)
W roku 1898 wojska sułtańskie opuściły wyspę. Stworzono namiastkę parlamentu z deputowanymi chrześcijańskimi i muzułmańskimi, a funkcję Wysokiego Komisarza Krety powierzono greckiemu księciu Jerzemu I. Do 1913 roku ówczesna Kreta jest podzielona na cztery strefy okupacyjne przez mocarstwa Francji, Angliai, Italii i Rosji.W roku 1908 Republika Krety ogłosiła niepodległość nie uznaną jednak międzynarodowo.
Żądania Kreteńczyków o przyłączeniu ich wyspy do Grecji zostają spełnione dzięki Eleftheriosowi Venizelosowi, kreteńskiemu ministrowi sprawiedliwości w rządzie Jerzego I i późniejszemu premierowi całej Grecji, kiedy 30 maja 1913 Kreta została włączona do Grecji. Venizelos próbuje także rozszerzyć granice państwa greckiego aż po Azję Mniejszą co kończy się przegraną z Turcją (1919-1922). Po zawarciu pokoju lozańskiego w 1923 następuje wymiana ludności. Część Greków z Azji Mniejszej osiedla się na Krecie, zaś wyspę musiało opuścić około 30 tysięcy Turków.
Warto pamiętać że w tamtym gorącym politycznie okresie w 1900 roku brytyjczyk Sir Arthur Evans rozpoczyna prace wykopaliskowe w Knossos, gdzie szybko odkrywa ślady upadłej cywilizacji minojskiej.
[czytaj dalej >> Współczesna historia Krety]
Grecka flaga, która 1 grudnia 1913 roku powiewała nad twierdzą Frikas w Chanii była namacalnym dowodem tego, jak silne związki łączą Kretę z kontynentalną Grecją. Mimo setek lat zależności od innych mocarstw, Kreteńczycy nigdy nie wyzbyli się swojej kultury oraz własnych tradycji.
Symboliczny początek ulicy 25 Sierpnia wyznacza dawny Plac Lwa ze słynną fontanną Morosiniego, jej koniec określa morze oraz zabudowania portowe. Chyba nie ma ładniej położonego deptaka w Heraklionie. Idąc ulicą w dół, już z daleka widzimy błękit morza zaś mnogość różnego rodzaju knajpek zachęca do zrobienia sobie przerwy w zwiedzaniu. Czy jednak zastanawialiście się kiedykolwiek spacerując tą pięknie położoną ulicą, skąd wzięła się jej nazwa? Co właściwie wydarzyło się tego dnia w 1898 roku, że jedna z głównych ulic miasta Herkulesa została nazwana tą datą? Ulica 25 sierpnia w Heraklionie
Kreta zawsze zajmowała szczególne miejsce w sercu Nikosa Kazantsakisa. Urodzony 18 lutego 1885 roku w Heraklionie, dzięki trosce swoich rodziców przebył długą drogę aby stać się jednym z najważniejszych pisarzy współczesnej literatury greckiej. Zawsze wierny swoim pasjom i przekonaniom rzadko liczył się z opiniami innych osób. W swoim życiu jako jedne największych inspiracji wskazywał sny i podróże, które w 1957 roku przyczyniły się do tego, że historia jego życia i twórczości zakończyła się.
Komentarze
Wypełnij poniższy formularz aby dodać komentarz